Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
િ
@@@@@@@@@@
ધર્મ લાભ અને વત માન યાગ ઊઊઊઊઊઊઊઊઊઊઊઊ
શ્રી હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા M. A.
મધ લાભ' એ ધમ' અને ‘લાભ' એ એ શબ્દોથી બનાવાયેલા ‘તત્પુરુષ' સમાસ છે. એને અય ધર્મની પ્રાપ્તિ’થાય છે. આ સામાન્ય અ ઉપરાંતો જે અર્થ જેમાં આજે સેંકડા વર્ષથી પ્રચલિત છે તે ધર્મની પ્રાપ્તિ થાઓ' એ જાતને જૈન સાધુ-સાધ્વીઓ તરફથી ગૃહસ્થાને મળતે ૧ આશીર્વાદ છે. આ વિશિષ્ટ-પારિભાષિક અર્થમાં પાય. ભાષામાં “મ્મલાબ' ના તેમજ ધમ્મલા' તે પણ પ્રયાગ કરાયેલા જોવાય છે. દા. ત. હિરભદ્રસૂરિ કૃત . સમરાઇચ ચરિત્ર (ભવ ૧, પત્ર ૨૬ ભવ
શ્રાવક કે શ્રાવિકા ઉપર્યુકત સાધુ-સાધ્વીને પત્રમાં
૬, પત્ર ૭૫૬૭) તેમજ ધનેશ્વરસૂરિએ (જિનભદ્ર-વંદના’ કહાવે તો ધર્મલાભ' એવા એને ઉત્તર મળે
સૂરિએ) વિ. સ. ૧૦૯૫ માં રચેલી સુરસુંદરીકહા (પરિચ્છેદ ૮, શ્લા૪-૧૦૬)
'જેને ધર્માંલાલ કહ્યો હેય તેને 'ધ લાભિત' કહે છે એ માટે સમરાચરય (ભવ ૩, પુત્ર ૧૮૦૫) માં ધમ્મલા' એવા પ્રયોગ કરાયેા છે.
૧ જીઆ દરામ્' ટિપ્પણ
૨ આ પત્રાંક સંસ્કૃત છાયા સહિત પત્રકારે ઈ. સ. ૧૯૩૮ માં છપાયેલા અને ૫. ભગવાનદાસ હરખચંદ
દ્વારા પ્રકાશિત પુસ્તક અનુસાર છે. એ પત્રમાંની પ્રસ્તુત પક્તિ નીચે મુજબ છે:--
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજયસેનસૂરિને ગુસેન રાન્નએ વંદન કર્યું. ત્યારે એ આચાર્ય ધર્મ લાભ કો એ પ્રસંગને અંગેનુ આ
વાકય છે.
-- 3 "अह वन्दिओ य णं भगवं सवयंसएण साहूय । तेहिं चि धम्मलाहो दिनो सवेसि विहिपुव्वं ॥ " ४ " भीमभय हिनिवडत जंतुसंतरणवरतरंडम्मि | दिन्नम्म धम्मला गुरुणा सेसे मुणी नमिउं ॥ १०६ ॥ પ યિાવ સુમા ધમ્માદિયો મામૂહિં ।''
વળી આ કૃતિ(ભવ ર, પત્ર ૧૧૯૬) માં આ અર્થાંમાં 'ધમ્મલાભઅ' એમ પણ પ્રયાગ જોવાય છે,
પ્રસગા—ડાઇ શ્રાવક કે શ્રાવિકા કાઇ ન શ્વેતાંબર-મૂર્તિપૂજક' સાધુને કે સાધ્વીને 'મર્ત્યઍણ વામિ' એમ કહીને કે એમ કહ્યા વિના વંદન કરે ત્યારે એ વંદન કરાયેલી વ્યકિત, એ વંદન કરનારને ધર્મ'લાભ' કહે છે. આ જાતના ગૃહસ્થાને તે સાધુસાધ્વી સાથે વ્યવહાર હું. પચાસેક વર્ષથી તે નેતા આવ્યે .
છે. વળી સાધુ કે સાધ્વી ગૃહસ્થના ઉપર પત્ર લખે ત્યારે તેને ધ લાભ' લખે છે, આવી ધંધા પણ ઉપયુક્ત સાધુ-સાધ્વીમાં લેવાય છે.
જૈન સાધુ અન્ય મેટા સાધુને વંદન કરતી વેળા ‘મર્ત્યએણુ વ દામિ’ એમ કહે છે. ત્યારે તેમને સામું એમ જ કહેવાય છે. આ હકીકત સાધ્વી સાધ્વીને કે સાતે વદન કરે છે ત્યારે પણ જોવાય છે;
સાધુ પોતાનાથી મોટા સાધુને વંદના લખે છે તા તેના પ્રત્યુત્તર રૂપે ‘અનુવ’દના' લખાય છે. સીગેને અંગે પણ આ વ્યવહાર જોવાય છે.
જૈન સાધુ કે સાધ્વી ભિક્ષાર્થે ગૃહસ્થને ત્યાં જાય છે.
વિનો ય હૈ મુળા વિસારીરનાસાળવુલ-ત્યારે તેના ઘરમાં પ્રવેશ કરતી વેળા ‘ધર્મ લાલ’ હેમ विउडणो सासयसिवसोक्खतरुवीयभूओ धम्मलाभोति । મેરથી ખેલે છે. આનુ કારણ એમ દર્શાવાય છે. ક એ ધરની વ્યકિત સાવધ બને-અને ખબર પડે કે ટાઇજેન સાધુ કે સાધ્વી આવેલ છે. આ કારણ ખરુ' છે કે
६ "पणमिओ य सो गए। धम्मलाभियो यतेर्ण उवो तस्स पायमूले ।"
હુ ‘‘એશિયાટિક સેાસાયટી ઓફ એગેલ'' તરફથી પ્રકાશિત સમરાઈસ્ચચરિત્ર(પૃ. ૮૬૯)માં વર્ચ ધમ્માદુળ એવા પાઠ છે ધમ્મલાહણ (સધ લાભન) એટલે ધર્મલાભરૂપ આશીર્વાદ દેવો તે.
( ૩૦ )
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533856 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1956 Pustak 072 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1956 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 9 MB |