________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મા સૈન ધર્મ પ્રકાર
[ ચૈત્ર
પ્રભુ મહાવીરના જીવનના વિશિષ્ટ પ્રસંગો. આમ ક૯યાણુક શબ્દ સાધારણ કેવળીને નહીં પણ તીર્થકર દેવને જ ધટે છે. તે મુજબ ચૈત્ર સુદ ત્રયોદશીએ વીરપ્રભુનું જન્મ કલ્યાણક છે, ને તે ઉજવાય છે. લોકોત્તર પુરુષોના જીવનના પાંચ વિશિષ્ટ પ્રસંગોને જ કલયાણુક કહેવામાં આવે છે. ૧ ચ્યવન પ્રસંગ–અષાઢ સુદ ૬
મરીચિના ભવને મદ, ઉર્વપ્રરૂપણું, કર્મબંધનું કારણું, દેરાણી જેઠાણીને સંબંધ, બ્રાહ્મણ કુળમાં ઉત્પન્ન થવું ને ત્યાંથી ક્ષત્રિય કુળમાં આવવું, ગર્ભ સંક્રમણ આધિન વદ ૧૩, માતા ત્રિશલાદેવીને આનંદ, રાજમાં થઈ રહેલી વૃદ્ધિ, વૈદ સપ્તા. સ્વપ્ન પાઠકેને પૂછેલા ભાવો, ગર્ભનું અધ્યપણું, ગર્ભમાં પ્રભુએ કરેલ નિશ્ચય, માતાપિતાની ભક્તિનું પડેલું પ્રતિબિંબ. ૨ જન્મ પ્રસંગ-ચૈત્ર શુક્લ ત્રયોદશી
૯ માસ અને ૭ દિવસ ગર્ભમાં વાસ, ઇકે મૂકેલે ઉગ, દેવ દેવીની ભક્તિ, છપ્પન કુમારિકાકત સ્નાનસવ, પ્રભુ પોતાની શક્તિનો ચમત્કાર બતાવે, માતાપિતા જન્મોત્સવ ઉજવે, રિદ્ધિસિદ્ધિની વૃદ્ધિ થતાં વર્ધમાન નામ પાડવામાં આવે, બળની પ્રાપ્તિ થતાં મહાવીર કહેવાય. ૩ દીક્ષા પ્રસંગ–માગશર વદ ૧૦
રાજ્યને અને ગૃહસ્થાશ્રમને લીધે અનુભવ, અઠ્ઠાવીસ વર્ષની યુવાવસ્થામાં સંસાર પર પ્રગટેલે વૈરાગ, માતાપિતાની ભક્તિને લીધે પૂરો લાભ, ૨ વર્ષ બંધુમાવ બતાવવા સંસારમાં રહેવાને કરેલો નિરધાર, પ્રભુનું ત્યાગી જીવન-એ ખાસ આપણું લક્ષ ખેંચે છે. સંસારમાં રહીને પ્રભુએ ત્યાગભાવ જ કેળવ્યો છે. જયારે સંસારના પ્રપંચમય વ્યવહારમાં નિર્મોહી જીવન વ્યતીત થાય તે જ ખરું ત્યાગી જીવન કહી શકાય, રાજસુખની અનેક લલચેની જેના પર તૃણ જેટલી પણ અસર થતી નથી એવા મહારથીઓ જ દીક્ષા પર્યાયને શોભાવે છે.
સંસાર પરનો અનાસકત ભાવ એ પ્રભુના જીવનને મૂળ રંગ છે, બે વર્ષ સંસારમાં વધારે રહ્યા તે અનાસક્ત ભાવે જ. પ્રારબ્ધના ક્ષય અર્થે જીવન વહન કરવું એ જ જ્ઞાનીને ઉદ્દેશ હોય છે. સંસાર વ્યવહારની છે સાચા સંતને વિકૃતિ ઉત્પન્ન કરતી નથી. સંસારની વચમાં રહીને જીવન વહન કરવામાં ત્યાગવૃતિની ખરી કસોટી છે. વૈરાગ્યની છેલ્લી ભૂમિકા પ્રાપ્ત થતાં કરોડ સોનામહારનું દાન આપી રાજરિદ્ધિ અને વહાલું કુટુંબ છોડી બન્યા રવીકારે છે. એટલે કે પ્રભુએ તમામ વસ્ત્રો, અલંકારોનો ત્યાગ કરી પંચમુકિવડ કેશન લોચ કરી “ નમો ” એ પદથી સિદ્ધ ભગવાનને નમસ્કાર કરી “મિ સામાાં સાવ8 નોf gaણાનિ સાવલીયા” એ શબ્દને ઉચ્ચાર કરી ચારિત્ર
મને રવીકારે છે. યતિ ચારિત્ર, પંચ મહાવ્રત, પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુણિમાં પર્યાવસિત થાય છે. આ પાંચ મહાવ્રતરૂપ ચારિત્રને સામાયિક ચારિત્ર એટલા માટે કહેવામાં
For Private And Personal Use Only