Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
નિમિત્તના ઉપકાર
જ પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા if (ગતાંક પૃષ્ઠ ૭૯ થી શરૂ)
( લેખક——ăા. ભગવાનદાસ મનસુખભાઇ મહેતા M. B. B. B. )
આમ શાસ્ત્રમાં ઉપાદાનનો વાત કહી છે તે વાત ખરી, પણ તે કાંઇ નિમિત્તના નિષેધ કરવા માટે કે તેનું એધું મૂલ્યાંકન કરવા માટે કહી નથી, પણ જીવને પુરુષાર્થજાતિ અર્થે સાપેક્ષપણે કહી છે, એટલે કે શુદ્ધ નિમિત્તના પ્રબળ અવલંબનપૂર્વક આત્મપુરુષા જામત રાખવા માટે કહી છે. તે એટલે સુધી કે શ્રુતજ્ઞાનનું-આજ્ઞાનું અથવા જિન ભગવાનનું અવલંબન બારમા ગુણુઠાણાના છેલ્લા સમય પંત કહ્યું છે, તે પણ શુદ્ધ નિમિત્તનું સેવન કેટલું પ્રરાસ્ત ને ઉપકારી છે એ સૂચવે છે. માટે યુક્ત પક્ષ એ છે કે—શુદ્ધ નિમિત્તના આશ્રયથી ઉપાદાનની શુદ્ધિ પ્રગટ કરતા રહી જીવે આગળ વધતુ જોઇએ, આત્મવિકાસ સાધવા જોઇએ, અને એ જ જિન ભગવાનને સનાતન રાજમાગ છે. આ અંગે શ્રી વિશેષાવશ્યકમાં પ્રજ્ઞાનિધિ શ્રી જિનભદ્રગણીક્ષમાશ્રમણુજીએ તથા શ્રો અનાથ, મલ્લિનાથ, મુનિસુવ્રત જિન સ્તવમાં પરમ અધ્યાત્મરસરિત મહાત્મા દેવચ ંદ્રજી મહામુનિએ સમ મીમાંસા કરી સાંગેાપાંગ નિષ્ણુય બતાવ્યા છે, તે મુમુક્ષુને અત્યંત મનનીય છે. અત્રે વિસ્તારજયથી તેના પ્રાસંગિક નિર્દેશ માત્ર કર્યાં છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કેટલાક લેાકા સમજ્યા વિના ઉપાદાનતી વાતો કર્યા કરે છે અને જાણ્યે-અજાણ્યે નિમિત્તની એકાંતે ગણતા ગણી તેને અપલાપ-નિદ્ભવ કરે છે. તે તેમની અણુસમરૂપ મિથ્યા ક્રાંતિના દેષ છે, કારણ કે ઉપાદાન અને નિમિત્ત એ કાંઇ પરસ્પર વિાધી નથી કે પ્રતિપક્ષી નથી, પણ અવિરુદ્ધ સહકારી અને સયેગી છે. ઉપાદાનની જાગૃતિ અને શુદ્ધિ તે અવશ્ય કર્ત્ત છે, અને શુદ્ધ નિશ્ચયના સેત્રનના ઉદ્દેશ-લક્ષ્ય પણ તે જ છે, પણ ઉપાદાનની શુદ્ધિ-જાગૃતિ અર્થે†, ઉપાદાનને ઉપાદાન કારણપણે પ્રગટાવવા અર્થે પણ જિનભકિત આદિ પરમ ઉપકારી નિમિત્ત કારણુના અવલ'ખનની અનિવાય' આવશ્યકતા છે, એ આ મહાનુભાવ ભૂલી જાય છે. પ્રભુસેવા એ આત્મારૂપ ઉપાદાનને ઉપાદાન કારણપણે પ્રગટાવવા પુષ્ટ આલંબનરૂપ પુષ્ટ નિમિત્ત છે. ઉપરમાં કહ્યું તેમ શાસ્ત્રકારે તે ાકારી પોકારીને કહ્યું છે. દુ–સમતા અમૃતની ખાણુ એવા જિનરાજ જ પરમ નિમિત્તšતુ છે, અને તેના અવલ બને જ ‘ નિયમા ' સિદ્ધિ હોય છે.
આવા પ્રબલ નિમિત્ત અવલંબન વિના સીધેસીધુ' (Directly.) સ્વરૂપશ્રેણીએ ચઢવુ' આત અતિ દુષ્કર છે. પશુ જેને પ્રગટ આત્મસ્વરૂપ પ્રગટયુ' છે એવા સાક્ષાત્ સહુજામવરૂપી અહંત-સિદ્ધ. પ્રભુના ધ્યાનાલંબનથી તે શ્રેણીએ ચઢવું સુગમ થઈ પડે છે; કારણ કે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ કહ્યુ છે તેમ ‘ ભગવાનના સ્વરૂપનુ’ચિંતન કરવું તે પરમા દૃષ્ટિવાન પુસ્ત્રોને ગૌણુતાથી સ્વરૂપનું જ ચિતવન છે. જેવું સિદ્ધ ભગવંતનું આત્મ
h( ૯૭ ){
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533811 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 11 MB |