________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૯૦
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ
[ ફોગણું
આ વ્યવસાયમાં મહેનત વધારે છતાં ભૂખ્યા સૂવાનો પ્રસંગ જવલ્લે જ આવે. એબ્રુવ ભાગ્ય પ્રમાણે મળી રહે જ.
હે ભગવન્ ! તે આજે આમ કેમ ? શહેરની ઉજળિયાત વસતીનાં સુંદર મકા દેખી કે એમના મનહર ભજન ને મેં એની કામના નથી કરી. આંખે ચડે છતાં એ તરફથી નજર ખેંચી લીધી છે. રજમાત્ર ઈર્ષ્યા કર્યા વગર મને મળતા મહેનતના પૈટલાથી સતિષ માન્યો છે. રાજને કચવાટ છતાં સહનશીલતા છોડી નથી. જે કંઇ પ્રાપ્ત થયું તે ઝુંપડીએ લઈ જઈ, કુટુંબ-પથની ફરજ માં ખામી આવવા દીધી નથી. આ ગરિબની રાવ સાંભળ! એક તરફથી ગરમી વધતી ચાલી છે. થોડીવારમાં એટ થવાની ઘડી બજ રહી છે. હવે તે મહેનતથી હાથ યાકપાં છે અને એ નિરર્થક જવાથી અંતરને જોમ પણ તૂટી ગયું છે; છતાં હે દુખીના બેલી! હારું નામ રટી, આ છે દાવ ફેકુ છું. એમાં જે કંઈ મળશે તેનાથી પેજની માફક નહીં તે દામ આવે અને નર્કી તે પૂરું પેટ ભરવાની સામગ્રી લેવાય, છતાં બાળકે રીઝશે ને કંકાશ ટળશે એ પણ ઘણું છે.
અહા ધારણા પ્રમાણે બધું બનતું હોત તો, દુનિયામાં દુઃખે નજરે ૫૭ ૫ડત નહીં, તે પછી ' દુઃખમાં રામ' યાદ એવી કહેવત પ્રવર્તવાનું કારણું પણ ન રહેત. નીતિકારોએ લખ્યું છે. * નસીબ ચાર ડગલા આગળનું આગળ ' એમ કહી ઉદાહરણ આપતાં વદે છે કે- જેના માથે તાલ પડી છે એ એક આદમી, બપોરના સૂર્યના તીશ તાપથી બચવા સારુ-માથે છાંયે આવે એ માટે–એક નાળિયેરીના ઝાડ હેઠળ પહે અને જ્યાં વિશ્રાંતિ માટે બેસે છે ત્યાં તે ઉપરથી ધબાક દેતું શ્રીફળ પડ્યું અને બિચારાનું માથુ ટયું !' અને એ ઉપરથી સાર તારવે છે કે જ્યાં જ્યાં ભાગ્યહીનના પગલાં પડે છે ત્યાં આ પદાએ કિયા કરતી સામે આવી ખડી થાય છે. ' પૂર્વે જે માછીમારને વિચારમાળાના મણુકા મુકત જોઇ ગયા તે ઉઠો અને ફરી પ્રયત્ન કર્યો. ક ઠીક મહેનત કરી, અજાયબી એક જ કે એની જાળમાં એક જ જાડુ' માછલું આવ્યું.
એને જોતાં જ એનાથી બેલાઈ જવાયું કે-અરે, આ તે એ જમેં ઓળખવા માટે બાંધેલી કડી આ દેખાય. વારંવાર એનું એ કયાંથી ભરાઈ જાય છે ? શું એને મારી સામે બાકડી બાંધી છે કે હારજીતની રમત ગોઠવી દ્ધ!
જાળમાંથી ટોપલામાં એ મેટા માછલાને કાઢી, એની સામે જોઈ એ બે.
છવડા, ભૂખ તે એવી છે કે-માછલાથી તૃપ્તિ કરી લઉં પરુ એ સૌમમતિ સંત એમની મધુરી વાણી અને જિંદગીમાં પહેલી વાર કાને અથડાયેલ આશ્વાસનના, મીઠા વેણુ કેમે કર્યા મારા હૃદયમાંથી ખસતા નથી. વારંવાર નિયમ-પાલનમાં મજબૂત રહેવાની અદસ્યપણે સૂચના દઈ રહ્યા છે. ભલે ભૂખ્યા સૂવું પડે, કુટુંબને કડાકા થાય, પણ તેને તે છેડી દેવાને-એ મારો નિશ્ચય, એમ કહી માછલાને દરિયામાં પાછું મૂકી દીધું.
કથાનક પાછળનો ભાવાર્થ અવધારવામાં આવે તે એ સાક. પર ઊભા કરેલ માઈલસૂચક (Mile-stones) પથરની ગરજ સારે છે, સાહિત્યને ઉઘાનને શોભાવે એવી
For Private And Personal Use Only