Jain Dharm Prakash 1947 Pustak 063 Ank 01

SR No.: 533739
Original Sutra Author: N/A
Author: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1947
Total Pages: 32
Language: Gujarati, Hindi
Classification: Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India
File Size: 3 MB

Page 22

=
=
=
=
==
( બંધનમાં જ મુક્તિ છે
વાસ્તવિક રીતે જોતાં બંધને તૂટવાથી જ મુક્તિ થવાનો સંભવ હોય છે. બંધનથી તે મુક્તિ દૂરની દૂર જ રહેવાની. એવી વાસ્તવિક સ્થિતિ છતાં અમે બંધનમાં જ મુક્તિ કહીએ છીએ ત્યારે તેને હેતુ કાંઈ જુદે જ હવે જોઈએ, એ ખુલ્લી વાત છે. આ લેખને હેતુ એ મુદ્દો જ વિશદ કરવાના છે.
કઈ ભાવિક માણસ અમુક દિવસ માટે કાંઈક રકમ વાપરવાની અગર અમુક અનુષ્ઠાન કરવાની આખડી લે છે ત્યારે તે કહે છે કે, મને તો અમુક વસ્તુ વાપરવા માટે કે અમુક અનુષ્ઠાન કરવા માટે બંધી છે, અર્થાત મેં મારા ઉપર અમુક જાતનું બંધન પિતાની મેળે વહારી લીધેલ છે અને મારું એ બંધન અમુક દિવસે છુટશે એટલે હું મેકળે અર્થાત્ મુક્ત થઈશ, પણ એ માન્યતા કેટલી બેટી છે તે આપણે જોઈએ. વાસ્તવિક રીતે જોતાં જ્યાં સુધી એ બંધનમાં હતા ત્યાં સુધી જ એ કર્મના બંધનથી મુક્ત હતો. એ જ્યારે પિતાના નિયમના બંધનથી છટો થાય છે ત્યારથી તે નવા બંધનોના પાશમાં સપડાય છે. એટલે એની આખડીની મુક્તિ તે જ એના બંધનના કારણભૂત થાય છે.
દેશની મુક્તિ માટે દેશને કેટલાએક બંધને પિતા ઉપર લાદી લેવા પડે છે, ત્યાગ માટે તૈયાર થવું પડે છે. છેવટ પ્રાણાર્પણ સુધીને ત્યાગ કેળવો પડે છે ત્યારે જ મુક્તિની કલ્પના સિદ્ધ થવાનો સંભવ રહે છે. પિતા ઉપર બંધને વહારી લીધા વિના મુક્તિની આશા શી રીતે રાખી શકાય? રેગી જ્યારે પચ્ચેનું બંધન પિતા ઉપર પૂરી રીતે કસી કસીને સખ્ત રીતે બાંધી લે છે ત્યારે જ તે રેગથી મુક્ત થઈ શકે છે. બંધને નહીં રાખતા ગમે તે ખાય પીવે તે રોગથી શી રીતે મુકત થાય? અર્થાત સૂક્તિના માટે બંધનની જરૂર અવશ્ય સ્વીકારવી જ પડે છે. સમાજની સુધારણા કરવી હોય છે ત્યારે સમાજને અમુક નિયમરૂપે બંધને તો અવશ્ય પાળવા જ પડે છે. ચાલે છે તેમ મુક્ત રીતે ચલાવે રાખે તે સુધારે અર્થાત અનવસ્થાથી મુકિત શી રીતે મેળવી શકે ?
એકાદ સભા થાય ત્યારે સભાના નિયમોનું બંધન તે સભાસદે પિતા ઉપર ધારી જ લે છે, એટલું જ નહી પણ જે બંધને જરા શિથિલ હોય તે તે ઊલટા કમાણીના પૈસાને મેટે ભાગે ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. ધર્મને નામે એક રીતે દેનાર અને લેનાર બંને એક બીજાને જાણે-અજાણે છેતરવાનું કાર્ય કરી રહેલ છે. આપત્તિ કાળમાં કેટલાક દોષ અપરિહાર્ય બને છતાં આ વિષમ સ્થિતિમાં દરેક વિચારવંત મનુષ્ય પોતે જ ઉપગ રાખીને વર્તવાનું છે. કેઈને બેટે દાખલ નહિ લેતા પોતાના જ સારા આચરણદષ્ટાંતથી સમાજને ઉપયોગી થવાનું છે. આ નૂતન વર્ષથી સર્વ કેઈ એ ધ્યાનમાં રાખી વ તેવી આશા ને વિનતિ છે.
( ૧૯) ૦