________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અંક ૮ મા ]
બાર ક્ષમાશ્રમણે
૫૧
આ જિનભદ્રગણુનું સ્વર્ગગમન વીરસંવત્ ૧૧૧૫ માં અર્થાત્ વિક્રમસંવત્ ૬૪૫ માં થયું એમ માનતાં કેટલાક અચકાય છે, કેમકે એમ માનવાથી હિરભસૂરિનું સ્વ'ગમન વિક્રમસંવત્ ૫૩૫ કે ૫૮૫ માં થયું એવી તેમની માન્યતાને વાંધા આવે છે, જો કે એમને સમય વિ. સ. ૭૫૭-૮૨૭ માનનારતે એ વાંધા નડતા નથી. બીજો પશુ એક વાંધા એ ગણાવાય છે કે જિનભદ્રગણિ * પૂર્વ પર ' છે અને પૂર્વા ઉચ્છેદ વીરનિર્વાણુથી હજારમે વર્ષે થશે એવા વિયાહપણત્તિ( સ. ૨૦, ઉ. ૮; સુ. ૬૭૮ )માં સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ છે. આથી કેટલાક વીસંવત્ ૧૧૧૫ માં સ્વગે સંચરેલા જિનભદ્ર તે ધ્યાનશતક વગેરેના કર્તાથી ભિન્ન છે એમ માને છે.
સમકાલીન છે એટલે કે એએ
એ દેવદ્ધિ ગણુના પુરાગામી હોય એમ જણાતું નથી. નંદીની થેરાવલીમાં યુગપ્રધાનને નિર્દેશ હાય એમ લાગે છે. જો એ વાત સાચી હૈાય તે તેમાં એમનુ નામ નથી એ આની સાબિતી ગણી શકાય છે.
કેટલાકને મતે એ દેવદ્ધિ ગણુ ક્ષમાશ્રમણના વીરસવત્ ૯૮૦ ની આસપાસમાં વિદ્યમાન હતા.
ન્યાયકુમુદચન્દ્ર( ભા, ૧ ની પ્રસ્તાવનામાં એના લેખક કૈલાશચન્દ્ર શાસ્ત્રી આ ક્ષમાશ્રમણના સમય ઇ. સ. ૬૦૦થી ૭૫૦ની વચમાંતા માને છે. એ માટે તેઓ વિસેસાવસયભાસ( ગા. ૧૫૦૮ )માં જે વાસવદત્તાના ઉલ્લેખ છે તેને સુબન્ધુની કૃતિ ગણે છે. એના ઉલ્લેખ કવિ બાણે રચેલા હરિતર( રિ. ૧ )માં છે અને એ માણ કિવ શ્રીહુ( ઇ. સ. ૬૦૬-૬૪૭)ના સમકાલીન છે. વિશેષમાં વાસવદત્તામાં ન્યાયવાતિ કકાર ઉદ્યોતકરનો ઉલ્લેખ ૩ અને એમને વહેલામાં વહેલા છઠ્ઠી સદીના પૂર્વાર્ધના વિદ્વાન માનતા વાસવદત્તા છઠ્ઠી સદીના ઉત્તરાની કૃતિ માની શકાય એમ તે કહે છે. પણ અહીં એક પ્રશ્ન એ ઉઠાવાય કે આ વાસવદત્તા તે અષ્ટાધ્યાચી (૪-૩-૮૭૨ ) ઉપર પુત'જલિએ રચેલા મહાભાષ્યમાં નિર્દેશાયેલી વાસવદત્તાં મનાય તે કેમ ?
**
કૈલાશચન્દ્રે ૦૮ મા પૃષ્ઠમાં એમ કહ્યું છે કે વિસેસાવસયભાસમાં એક સ્થળે જે વિદ્વાોચળવુવમો શરૂં થૈતિ એમ કહીને ક્ષમાશ્રમણે એક મતની આલાચના કરી ઉલ્લેખ કરાયેલા છે. વિસેસાવસયભાસમાં પોતાના મતવ્યની પુષ્ટિ અર્થે એક અનૂ તરણું ભાષ્યકારે આપ્યું નથી એમ મનાય છે તે “ સન્મતિત 'ની પ્રસ્તાવના(પૃ. ૬૮ )માં ગા. ૨૧૦૪ અને ૨૧૯૫ એ એ “ ગાથાએ ભાષ્યકારે પેાતાના કથનની પુષ્ટિમાં કર્યાંયથી લઇ ટાંકેલી છે” એવા ઉલ્લેખ છે તેનુ શું? આ અને ગાથા સ’મપિયરણ( ૩-પર, ૪૯ )માં જોવાય છે.
૧. જુએ પૃ. ૭૭.
rk
૨.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कवीनामंगलद् दर्पो नूनं वासवदत्तया " ।
न्यायस्थितिमिवोद्योतकरस्वरूपां... वासवदत्तां ददर्श । "
૩.
૪. જુઓ ગાથા ૨૭૩,
For Private And Personal Use Only