________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સ્ત્રીકવિ બાઈ માણેક
( સ’. દુર્લભકુમાર ગાંધી-રાજકેટ )
જૈન સાહિત્યમાંથી આજ સુધીમાં સ્રીકવિ તરીકે માત્ર ખાઇ માણેકનું જ નામ મળી આવે છે. એમના જન્મ સવત્ ૧૮૯૯ માં કાઠિવાડમાં થયા હતા. એમનું આધ્યાત્મિક જીવન, ભક્તિભાવ અને વીતરાગ પદની આરાધના એ સૌ મનન કરવા ચેાગ્ય છે. એમની પરંપરા અને માન્યતા મૂર્તિપૂજક તપાગચ્છમાં હતી. એમણે સ્તવના, ભજન, પદો વગેરે છૂટક છૂટક પણ સુંદર ભાષામાં રચેલા છે. દા. ત.— નેમિનાથ:
નેમિનાથને દેશ અલૌકિક, વહાલે અતિશય લાગે જી; વતે આન ક્રમ ગલ નિત્યે, ભ્રાંતિ મનની ભાગે છ. તે ૧ લક્ષણુથી ખાંધ્યામાં નાવે, વાણીથી છે ન્યારી છ; ધ્યાની કાઇક ધ્યાને દેખે, મથન કરે દિ સારા જી. ને ૨ કુરમ ભરમના ત્યાં નહિ વાસે, સુખ સુખના રાશિ છ; આરાધક મહુ સુલભ છે, અલખ પુરુષ અવિનાશી છે. તે ૩ ત્રણે લેાકથી ન્યારો ખેલે, ન મળે જાતિ ભાતિ છ; નિજમાં નિજ ભજે તે દેખે, સુરતા ઉલટ સમાતી જી. ને ૪ પરવસ્તુમાં મેહ હોય ત્યાં, દર્શીન કદિ ન થાતાં જી; નિજ ને પુના ભેદ સમરે તે, નિજમાં નિજ સમાતા છે. નૈ૦ ૫ સા શાણાની એક અક્કલ છે, પ્રેમ પદારથ પોતે જી; માઇ માણેકને વાણી પ્રગટી, મરવુ મટયું. કમેતે છે. ને હું શ્રી સીમધરસ્વામી:
પ્રાત: સમે સીમંધરસ્વારી, ભાવ ધરીને બજીએ જી; સમવસરણમાં બેડા નિરખી, પર ભાવા સા તજીએ છ. પ્રા. ૧ નિજ શુદ્ધ ચેતન સ્વામ સીમ ઘર, સમવસરણુ નિજ વિભવજી; ધ્યાન ધરતાં નિજતુ નિજમાં, ટળતાં આ ભવ પરભવ છે. પ્રા. ૨ ત્રિંગડા બેઠક જગહેર છે, દન જ્ઞાન ચારિત્ર છે; દીએ દેશના સર્વ જીવાને, નહિ કે શત્રુ મિત્રા જી. પ્રા. ૩ ઇંદ્ર અને ઇંદ્રાણી ધી, પૂરે પ્રભુના પાયા છે; સહુને શાંતિ પ્રગટે દિલમાં, હાય રક કે રાયેા જી. પ્રા. ૪ પ્રભુ વિરાજે નિજ રવભાવે, પરંથી નહિ પ્રસંગે જી; ઉદયાધીન ઉપદેશ પ્રગટતાં, રચાય મારું અંગે! જી. પ્રા. ૫ પ્રભુ નથી કર્તા કે બેક્તા, પ્રભુ રહ્યા નિજ પત્રમાં છે; આઇ માણેકને વાણી પ્રગટી, દૃષ્ટિ ગઇ એ હદમાં જી. પ્રા. ૬ ( ૨૨૮ )
For Private And Personal Use Only
