________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કારની
ન અને તુ સફળ કેમ થાય
૩૫૭
ઉપયોગી ભાગ લેવાની જરૂર પડે, લેખક રામાગવી, લેખકના તેમજ જ્યાંથી કુ લ ારો સ્થળના નાર્નાદેશ કરી દેવા. તેમજ તેના આભાર માનવાની સાજન્યતા બતાવવી ચાગ્ય છે. તેમ ન કરતાં ઉપર દર્શાવેલી તસ્કરળાજી જ્યારે ખુલ્લો પડી જાય છે. લોકોના ખ્યાલમાં તે વાત આવે છે, ત્યારે તે લેખક માટે જનતામાં બહુ હલકો અભિપ્રાય બંધાય છે, માટે એ રસ્તે તે જતાં માલિક લેખનકાર્ય કરવું યુક્ત છે, અને કયાં'ધી લેવા જરૂર પડે તા જણાવી દેવામાં ઊભા રહેલી છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેવુ લેખન વિષે છે તેવુ જ વકતૃત્વ વિષે છે. આ બધા મુદ્દાઓ વક્તૃત્વને પણ લાગુ પડી શકે છે. તેથી વક્તાએ અથવા વક્તા બનવા ઇચ્છનારે ઉપર જઙ્ગાવેલ મુદ્દાઆ લક્ષમાં લેવા ઉપરાંત વિષયાંતર ( એક વિષયમાંથી બીજા સંબધ ન ધરાવતા વિષયમાં ઉતરી પડવું અને મૂળ વિષયને ભૂલી જવા તે) ન થવા દેવું. તદુપરાંત ભાવને અનુરૂપ ઉગ્ર-નરમ ભાષાપ્રયોગ કરવા અને ભાષા તેમજ ભાવને અનુસરીને અભિનય-તધાપ્રકારની હાય-મુખ આદિની ચેષ્ટા કરવી.
કેટલાક વક્તાઓના ભાષણ ખતે શ્રોતાએ ઝોલા ખાતા હાય છે ત્યારે તેનાથી પ્રતિપક્ષી કેટલાક વક્તાઓના વ્યાખ્યાન વખતે શ્રોતાઓ તન્મયતાપૂર્વક વક્તાના મુખ સામુ જેકને સાંભળતા હોય છે. આનુ કારણ શું ? સભાને યાગ્ય રસ ઉપજાવવાનાં વક્તાની શક્તિ ઉપર આ બાબત નિભ-અવલ બે છે. તેથી પ્રસગને અનુરૂપ સવ સેના ઉપગેગ જેટી દાખલા દષ્ટાંતાથી કરવા જોઇએ. તેમ કરીને સંભાજનોને રસમાં તરખેળ કરી શકાય છે. પૂર્વના મહાન વ્યાખ્યાતાઓના જીવન ઉપરથી જાણી શકાય છે કે તેઓ જે વિષયને છણુતા તેની સાદ્યંત-સાંગાપાંગ એવી રીતે જમાવટ કરતા કે જેથી જે વખત શૃંગારરસ ચાલતા હોય તે વખતે શ્રોતાએ કેવળ શૃંગારરસમાં સાનભાન ભૂમી નિમગ્ન બની જાય છે અને તે જ વખતે વક્તા ચાલુ પયમાં પટો લાવી વૈરાગ્યરસ-શાંતરસમાં ઉતરે ત્યારે પૂર્વોક્ત તે જ શ્રોતાએ ગાથી આસરી શાંતરસમાં ઝીલવા માંડે છે. આનુ નામ તે ખરી વકતૃત્વશક્તિ ! * દશ દષ્ટિસન્મુખ રાખનાર વક્તા આગળ વધી શકે છે એ ચાક્કસ છે.
અત્ર લેખન અને તૃત્વ વિષેના થોડા આવશ્યક સૂચના પૂર્ણ થાય છે. મા, વક્તાઓ અને અન્ય વાંચક બન્ધુઓને પ્રસ્તુત લેખમાંથી કઇ પણ સારભૂત હશે તા લખ્યુ સાધક થયું માનાશ
રાજપાળ મગનલાલ વ્હારા.
====
For Private And Personal Use Only
