________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય.
૧૧૫
ને પાણીમાં મૂકે છે, તેને ખાવા જનાર મચ્છુ તે કાંટામાં ભરાઇ જવાથી મરણ પામે છે અને એવું પાપ કરનાર માછીમાર નરકે જાય છે. એ ભાવાર્થ સમજવા.
આવી રીતે ત્યાં કુંભાર, લુહાર, દરજી ને માછીમારની પુત્રીએ પણ વિદ્વાન હતી એવા શહેરમાં ફરતાં કરતાં તે પેલા વ્યંતરવાળા ઘર પાસે આવ્યા અને તે ઘર ખાલી જોઇને તેમાં રહેવાને! વિચાર કરી અંદર પેડા, એટલે અંદર રહેલા ન્યતર મેલ્યા કે- પ્રથમ મારા ચાર સવાલના જવાબ આપે, પછી અહીં રહેા; નિહ તે ચાલ્યા જાઓ.' આવેલ કુટુબના મુખ્ય પુરૂષે કહ્યું કે‘કહા, તમારા ચાર સવાલ શું છે ?’ વ્યંતર એસ્થે-જે સહુની પાસે હોય છે તે શુ ?”
શરદ.કુટુંબ-‘સુમતિ ને કુમતિ-એ સૈાની પાસે છે. સુમતિ સુખ સંપ ત્તિ આપનારી છે અને કુમતિ દુઃખ આપનારી છે. પાણિનીય વ્યાકરણમાં જયાં એ પદ્મ આવે છે ત્યાં એવા અ કરેલા છે. ’
આ અર્થ સાંભળી વ્યંતર રાજી
થયા. પછી ખીજે સવાલ કહ્યો.
વ્યંતર–આખા ગાત્રમાં એક પુરૂષ ભલેા કહેવાય તે કેવા હોય ? ’ ઉત્તર-જે આખા કુટુંબના નિર્વાહ કરે તે એક પુરૂષ આખા કુટુંબમાં શ્રેષ્ઠ ગણાય. બીન્ત દરિદ્રી જેવા કે જે પાતાનું પેટ પણ ભરી ન શકે તે શા કામના ? કહ્યું છે કે
ન જોઈએ તે લાખ, જોઇએ તે એકજ નહિ,
એક એકજ લાખ, લાખે મળે એકજ નહિ. ૧.
ન જોઇએ તેવા લાખ મળે અને જોઇએ તે એક પણ ન મળે. એક પણ એક લાખ જેવા હાય, તે એક લાખથી પણ ન મળે.' વળી કહ્યું છે કે
હંસા કેરે બેસણું, બગલા બેડા વીશ;
જે કિરતારે વડા કિયા, તે શુ કેહી રીસ ? કયુ કીજૈ અરષ્ટ, વર્ષે જે બારે માસ; જળધર વરસે એકજ ધડી, પૂર્વે જનની આશ. ૩ કાળે ન ચઢ એરંડ તું, દેખી ગિ પત્ર; ફહુ ધડક્કા જે ખમે, તે તે તવર અન્ન. ४
જે એક છતાં પણ લાખના પેટ ભરે છે, જે પુરૂષથી આંગણુ ગાભે છે તેજ એક ભલા છે. આ જવાબ સાંભળીને વ્યંતર પ્રસન્ન થયા.
""
તેણે ત્રીજો પ્રશ્ન કહ્યો કે-વૃદ્ધોએ શુ ન કરવું ? ' તેના ઉત્તરમાં કહેવામાં આખ્ખુ -‘ વૃદ્ધોએ પરણવું નહીં; કારણ કે નાની આવેલી સ્ત્રી કોઇ યુવાનના પરિચયમાં આવે કે તરતજ તેની સાથે લુબ્ધ થઇ જાય છે. પછી
For Private And Personal Use Only
