________________
સંદર્યતા.
૧૫૭ વહન કરાવનાર એ સુષ્ટિની વર્ષાઋતુની અને વસંતઋતુની કેવળ સંદર્યતાજ છે. અડગપણે બ્રહ્મચર્ય પાલનાર ઋષિમુનિઓની પવિત્રતા પર પાણી પ્રસરાવનાર અને ચારિત્રપર શૂન્ય મૂકાવનાર પણ એજ હળાહળ વિષ સમાન સૈદયતા છે. સૌંદર્યતાને ચમત્કાર ખરેખર આ વિશ્વમાં તે અદ્ભુત છે. સુંદરપણું એજ . સંદર્યતા; પણ તેને ઓળખવાની જરૂર છે.
એ એક દેશ નથી, એવું એક નગર નથી અને એવું એક સદન નથી કે જ્યાં એ સૌંદર્યની પૂજા ન થતી હોય. પ્રત્યેક મનુષ્યને અને પ્રત્યેક પક્ષીને એ પ્રાપ્ત કરવાની તીવ્ર આકાંક્ષા હોય છે. કેઈ ચસમાના ચળકાટમાં, કઈ પિતાના ગંભીર રાખેલા વદનકમળમાં અને કઇ પરદેશી, ઝીણુ રંગબેરંગી રેશમી વા સુતરાઉ વસ્ત્રોમાં પિતાની સાંદર્યતા માની બેસે છે. કઈ સાબુવડે બેચાર વખત ઘસી ઘસી સ્નાન કરવાથી થતી બગલાની પાંખ જેવી સફેદ ત્વચામાં પિતાની સાંદર્યતાની પરિસીમાં બાંધે છે, કેઈ અત્તર જેવા સુગંધી પદાર્થો વડે સુવાસીત બનતા અને ચળકતા ગુચછા અને ચાંચ પાડેલા કેશમાં અથવા તો સુવર્ણમાં કે ઝવેરીઓના ચંદ્રની કાન્તિને લજાવે તેવા કિંમતી ઝવેરાતમાં મઢાઈ જવામાં પોતાની સાંદર્યતાની સંપૂર્ણતા થયેલી માની બેસે છે, પરંતુ વાસ્તવિક રીતે એવી સદસ્યતાની માન્યતા કપોલકલ્પિત છે.
સોંદર્યતાના બે પ્રકાર પાડી શકાય. એક આંતરિક અને બીજી બાદ્ય. જેને માટે આપણે સૈ મથી રહ્યા છીએ તે બાહ્ય સુંદરતા છે. બાહ્ય સુંદરતામાં માયાને હાથ હોય છે. અને આંતરિક સુંદરતામાં પવિત્રતાને વાસ હોય છે. જ્યારે આપણે કઈ બાળકના રતાશ મારતા મુખનું દર્શન કરીશુ ત્યારે તે મલીન હોવા છતાં આપણે તેને સ્પર્શ કરી તેના વડે આપણું ખેાળા મલીન કરીશું, હાયે આપણે આપણને ધન્યભાગ્ય માનીશું. તેથી વિરૂદ્ધમાં કોઈ દંતવિહીન ગલીત અંગવાળા ખડખડ પાંચમ પ્રતિ દષ્ટિ દેડાવીશું તે એવાને જોતાં જ આપણું નાસિકા ઇન્દ્રિય ચઢી જશે અને કપાલપ્રદેશ પર કરચલી બંધાશે. તેનું બેશું સાંભળવાને બદલે તીરસ્કારી કાઢીશું. આમ જે વ્યક્તિને આપણે શૈશવ અવસ્થા— આનંદ ઉલટભેર રમાએ છીએ તે જ વ્યક્તિ જે એકાએક વૃદ્ધના સ્વરૂપમાં ફેરફાર થઈ જાય તો તેજ વ્યક્તિ પર આપણને અણગમે છુટશે. આ પ્રમાણે બે ભિન્ન ભિન્ન ભાવનાઓને જન્મ આપનાર એ બાહ્ય સુંદરતા છે. બાળક નિર્દોષ અને કપટ રહિત હોય છે અને એની નિર્દોષતા, ભેળાપણું વિગેરે આત્મિય સદ્ગુણ બહાર ઝળકી ઉઠી આપણને આકર્ષે છે. તેથી જ કહેવું છે કે – Heaven
