________________
૭૦
શ્રી જૈનધમ પ્રકાશ. ચિદાનંદજી કૃત બહેતરીનું પદ ત્રીજું
( રાગ મારૂ ) સુઅપ્પા આપ વિચારો રે, પરખ નેહ નિવાર–એ આંકણી.
પર પરણીત પુદગલ દિસાર, તામેં નિજ અભિમાન; ધારિત જીવ એહી કહ્યો યારે, બંધ હેતું ભગવાન. સુત્ર 1 કનક ઉપલમેં નિત રહે, દુધમાંહે ફુની દીવ તિલ સંગ તેલ સુવાસ કુસુમ સંગ, દેહસંગ તેમ જીવ. સુ. ૨ રહત હુતાશન કાષ્ટમેં રે, પ્રગટે કારણ પાય; લહી કારણ કારજતા મારે, સહેજે સિદ્ધિ થાય. સુત્ર ૩ ખીરનીરકી ભિન્નતા રે, જેસે કરત મરાળ તૈસે ભેદ જ્ઞાની લહ્યા પ્યારે, કટે કમકી જાળ. સુ૪ અજકુલ વાસી કેસરી રે, લેખે જિમ નિજ રૂપ; ચિદાનંદ તિમ તુમહુ પ્યારે, અનુભવ શુદ્ધ સ્વરૂપ. સુ. ૫
" (તાત્પર્યાર્થ) હે રૂડા–ભવ્ય આત્મા ! પર પૈદ્ગલિક શરીરાદિક ઉપર રાગ-મોહ તજી તું વિચાર કરી ખરું ખોટું પારખી શકશે. દેહ ધનાદિક જડ વસ્તુમાં ભળી એકમેક થઈ જવારૂપ વિભાવ દશાને પોતાની (સ્વાભાવિક) માની લેવા રૂપ મિથ્યાભિમાન ધારવાથી જીવ અનેક વિધ કર્મોથી બંધાતું રહે છે, એમ પરમ જ્ઞાનીજને સ્વાનુભવથી જણાવે છે તે સત્ય માનવા યંગ્ય છે. (૧)
જેન પથ્થરમાં સોનું, દુધમાં ઘી, તલમાં તેલ અને ફુલમાં સુગંધ કાયમ રહે છેજ તેમ શરીરમાં જીવ વ્યાપી રહે છે. (૨)
જેમ લાકડામાં અગ્નિ રહે છે તે તેવું નિમિત્ત પામીને પ્રગટ થાય છે તેમ ખરાં સાધનરૂપ કારણ મળતાં આત્માની સહજ સિદ્ધિરૂપ કાર્ય બનવા પામે છે. કારણ વગર કાર્ય સિદ્ધિ થઈ શકતી નથી. (૩)
જેમ રાજહંસ સ્વચંચુવડે દુધ પાણીને જુદા કરી શકે છે, તેમ ભેદજ્ઞાન કહે કે ખરૂં તત્ત્વ-આત્મજ્ઞાન પ્રગટતાં સવિવેક જેગે જૂઠી કમની જાળ તોડીને આત્મા સ્વતંત્ર થાય છે. (૪)
