________________
૮
.
શ્રી જૈન ધર્મ મકા.. લાખ ખરચી નાખીએ અને વગર જરૂર વખતે. એક ટીપું પણ નકામું જવા ન દઈએ.”
આ ખુલાસે સાંભળીને વહુ બહુ ખુશી થયા. સસરાની બુદ્ધિ ખરેખરી તાત્વિક છે એમ તેને ખાત્રી થઈ. ઈતિ સુબુદ્ધિ શેઠ કથા.
આ કથા ઉપરથી વાંચકેએ તેને સાર ગ્રહણ કરે. આગળ જતાં કર્તા કહે છે કે –
જહ સુણે નર શુભ પરે, વાધે બુદ્ધિ અપાર;
શુભ થાનક ધન ખરચતાં, ન ઘટે તે નિરધાર. ૧ કુવામાંથી પાણી કાઢતાં, આરામમાંથી ફળ પુલ લેતાં અને ગાય ભેંસને ખડ-ખાણ આપીને પછી દુધ દેતાં ઘટતું નથી; એ પ્રમાણે કરવાથી ઉલટી વૃદ્ધિ થાય છે. આ સંબંધમાં વિદ્યાપતિ શેઠને સંબંધ છે તે નીચે પ્રમાણે
એક મગરમાં વિદ્યાપતિ નામે શેઠ રહેતું હતું. તેની પાસે લક્ષ્મી ઘણી હતી, પરંતુ તે શુભ સ્થાનકમાં પણ ધન ખર્ચતું ન . એક દિવસ રાત્રિએ લક્ષમીએ આવીને તેને સ્વપ્નમાં કહ્યું કે–“ હું તમારે ત્યાં દશ દિવસ રહેવાની છું, પછી રહેવાની નથી, માટે તમારે સુખ ભંગ ભેગવવા હોય તે જોગવી લેજે.” શેઠ તેના આવાં વચનથી ચેતી ગયે, અને બીજા દિવસથી પુષ્કળ દ્રવ્ય વાપરવા માંડ્યું. સાતે ક્ષેત્રમાં અઢળક દ્રવ્ય વાપર્યું.'
અનેક દીનજને ઉદ્ધાર કર્યો, તેથી તેની કીર્તિ પણ બહુ વિસ્તાર પામી. દશ દિવસ પૂર્ણ થયા એટલે અગીઆરમે દિવસે રાત્રે લક્ષ્મી આવી. તેને જોઈ શેઠે કહ્યું કે હવે વળી કેમ આવી ? તારા જવાથી મને તે સુખ થયું છે, હું સુખે બારણા ઉઘાડા મૂકી સુઈ રહું છું, રાજાની કે ચે. ' રની બીક રહી નથી. આવા લક્ષણથીજ જંબુસ્વામીએ તને તજી દીધી; પ્રભાવ સ્વામીએ પણ તેજ કારણથી તને તજીને દીક્ષા લીધી; માટે મારે હવે તારે ખપ નથી. ?
લક્ષમી બેલી કે-“તમે કહે છે તે ઠીક છે, પણ હું હવે તમારા ઘરમાંથી જઈ શકું તેમ નથી. કારણ કે તમે મારે સત્પાત્રમાં વ્યય કરીને મારા પગમાં બેડી નાખી છે. આ પ્રમાણે કહીને લક્ષ્મી અદશ્ય થઈ. સવારે જુએ છે તે આખું ઘર લક્ષ્મીથી ભરપૂર દીઠું; પછી વિદ્યાપતિ સારી રીતે તેને વ્યય કરવા લાગ્યું. તે કહેતે કે “મારે લક્ષ્મીનું કામ નથી. પણ તે જેમ જેમ વાપરતે તેમ તેમ લાગી તે વધતી જતી હતી. તે ઠેકાણું છોડતી ન ' હતી. લક્ષમી તેને કહેતી કે-હું તે હવે અહીં જ રહીશ ને તમારા ચરણજ '; સેવીશ.” શેઠ કહે કે તારે આ ઘરમાં રહેવું છે તે માટે અહીં રહેવું નથી.
