________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગૃહસ્થાશ્રમ,
છે અને વ્યવહારૂ જીવનમાં વર્ણશંકરતા વધી છે. આ પરિસ્થિતિની માઠી અસર આપણ ધાર્મિક જીવનમાં સવિશેષ વ્યક્ત થાય છે તે જોતાં સહુદય વિચારકને ગ્લાનિ થયા વિના રહેતી નથી. જે સ્થિતિ અન્ય ધમેની થઈ છે તેજ સ્થિતિથી જૈનધર્મ પિતાને બચાવ કરી શકેલ નથી, એટલું જ નહિ પણ કળામાં વિશુદ્ધિ પ્રેરવાનું જે ધર્મને માન ઘટે છે તેજ ધર્મ કળાના દષ્ટિબિન્દુએ સૈથી વધારે અધ:પતન થયેલ દેખાય છે. આને સવિસ્તર પ્રસ્તાવ કરી જેન બંધુઓનું તે દિશામાં લક્ષ્ય ખેંચવું અને કળાથી ધર્મને અને ધર્મથી કળાને પુનરૂદ્ધાર કરવા પ્રેરણા કરવી એ આ લેખમાળાનો આશય છે, જે દેવેરછા હશે તે હવે પછીના અંકમાં પરિપૂર્ણ થશે.
(અપૂર્ણ) . તા. ૨૩-૩-૨૦
૫૨ મા નંદ, મુંબઇ.
ગૃહસ્થાશ્રમ.
'(લેખક–દફતરી નંદલાલ વનેચંદ.) ગૃહસ્થાશ્રમ એ એક સદગુણની શિક્ષjશાળા છે, તે સંતપ્ત અને શ્રમિત માણસને શાંતિ-વિશ્રાંતિનું સ્થાન છે, મનને મર્યાદિત કરનાર મહા મંત્ર છે, ખેદ અને કંટાળાના રોગથી પીડાતા માણસને તે એક ઔધશાળ છે, પ્રેમ અને ધીરજની તે સુગ્ય ભૂમિ છે અને અનુભવરૂપી રન્નેને તે રેહણાચળ છે. મનુષ્ય ગૃહસ્થાશ્રમમાં આવ્યા પછી અનેક પ્રકારની ગ્યતા મેળવે છે અને તે ગ્યતાના યોગે પુરૂષ સમાજના અને દેશના અભ્યદયનાં કામ કરવાને સમર્થ થાય છે. તેના મનની અનેક ચંચળ વૃત્તિઓ ત્યાં શાંત થાય છે. તે ત્યાં વધારે વિશ્વાસપાત્ર બને છે, અને ધૈર્યનું શિક્ષણ ત્યાં તેને મળતું રહે છે.
બ્રહ્મચર્યાશ્રમની સ્થિતિમાં રહી પિતાનું વિદ્યાગ્રડનું કર્તવ્ય યોગ્ય બજાવ્યા પછી મનુષ્યને ગૃહસ્થાશ્રમની પાયરીએ ચડવાનું છે. પતી પતિનને સંબંધ એ ગૃહસ્થાશ્રમની શરૂઆત સૂચવે છે. આ શરૂઆતની સાથે દંપતીને પ્રેમ પાડ મળે છે. પરસ્પરનિર્દોષ નેહ કેમ જળવાઈ રહે તેને માટે કાળજી ઉત્પન્ન થાય છે. “ તમારી સ્ત્રી તમને હોય તે જ તમે તેને ચડાએ અને તે હતી બંધ થાય એટલે તમે પણ તેને હાના બંધ થાઓ” એ ખરા--સાચા સ્નેહનું લક્ષણ નથી, પણ માત્ર એક પ્રકારની વાર્થવૃત્તિ છે. સ્વાર્થને દૂર કરતાં તે પ્રેમને ખ્યાલે કદાચ પ્રથમ
For Private And Personal Use Only
