________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધમ પ્રકાશ,
કે હાથમાં અન્ન લઇને ખાવું નહીં-પાત્રમાં લઈને ખાવું. હાથ ડામા પગ ઉપર ખીને ખાવું નહીં. તેમજ તડકે, અગાસે, અંધારામાં અને ઝાડ નીચે બેસીને આવું નહીં. ખાતાં તની આંગળી ટાળવી નહીં, મ્હાતુ ને હાથ પગ ધાઈને પછી રમવું, નાગા ન જમવું, મેલ વસ્ત્ર પહેરીને ન જમવુ. કેમકે નાગા જમનારના ને મેલાં વસ્ત્રો પહેરીને જમનારના ઘરમાં લક્ષ્મીના વાસે રહેતા નથી. થાળી હાથમાં લઈને ખાવું નહીં. ભીનું વજ્ર માથાપર બાંધીને ખાવું નહીં. એક વએ આહાર ન કરવા,
ત્ ખીજું વસ્ત્ર આહીને કરવા. અપવિત્ર શરીરે આહાર ન કરવા.
લાલપીપણાથી, વેધ પાડીને અને પગમાં પગરખાં પહેરીને ન જમવુ, એ ત્રણ મેટાં અપલક્ષણ છે. કેવળ ભૂમિપર એસીને ન જમવુ', પાટલાપર બેસીને જમવું. પુર્વ દિશા અથવા ઉત્તર દિશા સામા પાટલા નાખી તેનાપર એસીને જમવું, પાટલા ઉપર પગ ન મૂકવા, મેલાં, ભુંડા કે ભાંગેલા થાળ યા થાળીમાં ન જમવું. વિશાળ બુદ્ધિવાળાએ એ રીતે જમવાનું' વવું',
વળી ડાકણું અને માઠી નજરવાળી સ્ત્રી કે ભારે નજરવાળા પુરૂષની અને શ્વાનની દ્રષ્ટિએ ન જમવું. ઋતુવતી સ્ત્રીએ ફરસેલેા આહાર ઉત્તમ પુરૂષે કરવા તડ઼ીં. પક્ષી, શ્વાન કે ગાયે સુંઘેલું અનાજ ન ખાવું. ભૂખ્યા કે પાપીની નજરે પડેલુ ન ખાવું. બીજીવાર રાંધેલુ–એકવાર રાંધેલુ તેનુ તે ખીજીવાર રાંધેલુ અથવા ઉષ્ણુ કલું ન ખાવું. જમતાં શબ્દ કરવા નહીં તેમ ખેલવું નહીં-અણુમેલ્યા જમવું, જમતાં જમતાં પણ મનમાં નવકાર ગણવાના નિષેધ નથી. ) સરખે આસને બેસીને સ્થિર ચિત્તે જમવું. ડગમગતાં આસનપર બેસીને ન જમવું.
સ ભાજન પ્રથમ સુધીને પછી ખાવું, કે જેથી કેાઈની દૃષ્ટિ ન લાગે. ભેાજનના પ્રાર'ભમાં પાણી ન પીવું. પ્રારંભમાં પાણી પીવાથી અગ્નિ મ’દ થઇ જાય છે. મધ્યમાં પાણી પીવું તે અમૃત સમાન કહ્યું છે, પ્રાંતે પાણી પીવુ તે વિષ અથવા શિલા સમાન કહ્યું • છે. આવી તે વિષયના જ્ઞાતાની વાણી છે. ખાવામાં પ્રથમ ગળી ને ચીકણી વસ્તુ માવી, વચ્ચે ખાટું ખારૂ ખાવું અને પ્રાંતે તીખું ને કડવુ ખાવુ–એ ગુણકારક કહ્યું છે.
શૂળના વ્યાધિવાળાએ વિદળ (કઠોળ) ન ખાવું. ક્રુષ્ટિએ માંસની સામે પણ ન જેવુ’, વરવાળાએ ઘી ન ખાવુ, ઘણું પાણી ન પીવુ, વિષમ આસને ન બેસવું, ક્રુશકાને વડીશકા દબાવી ન રાખવી, દિવસે સુવુ નહીં, અને રાત્રે વધારે ન્હાવું નહિ. આ છ વાના જે વિપરીત કરે તે વ્યાધિનું ભાજન થાય છે.
( અહીં રાસમાં ‘ગરણાં ચારે નિદ્રાણુ તજે, જળ તડકો ને ભાગ નવ ભ;' આ એ પદ છે તેના અર્થ સમન્ત્રતે નથી. જે સમજી શકે તેણે અમને લખી એકલા. અમે પ્રકટ કરશુ. )
હવે છ ઋતુ આશ્રી 'આહારની મુખ્યતા બતાવે છે. વર્ષા ઋતુમાં ખારૂ મધુરમ્ ઋતુમાં પાણી પીધી સંત ઋતુમાં દુધ ખાવું, એમ કરવાથી મે
For Private And Personal Use Only