________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંદરાજના રાસ ઉપરથી નીકળતે સાર.
૧૩૭
કાય છે. મંત્રી તેને દુ:ખ મનાવે ને કટુ વચન કહે તો તેનું પરિણામ મંત્રીની વિરૂદ્ધમાં તરતજ આવે, અને ચંદરાજાનું હિત થઈ શકે નહીં. અહીં મંત્રીએ
લીટીકલ મેટર વાપરી છે. તેણે એમ વિચાર્યું છે કે જે હું રાજસત્તામાં હઈશ તો સંદરાજાને પક્ષ ઓછો વધતો પણ જાળવી શકીશ જે છુટો પડી જઈશ તો મારી તાજ રાજ્યમાં રહેશે નહીં, એટલે હું કાંઈ કરી શકીશ નહીં, અહી તેણે વિશેષ હાપણ વાપર્યું છે. કારણ કે જેટલું શ્રેય અમુક વ્યક્તિનું કે સમુદાયનું અંદર રહીને અથવા સાથે રહીને થઈ શકે છે તેવું ને તેટલું અલગ પડી ગયા પછી થઈ શકતું નથી.” આ વાત ચોક્કસ ધ્યાનમાં રાખવા લાયક છે.
વીરમતી ચંદરાજાના પ્રાણુ લેવાનાજ વિચારથી હાથમાં નાની તરવાર લઈને આકાશ માગે વિમળાપુરી તરફ જાય છે. તે વખતે મંત્રોથી બંધાયેલા હોવાને લીધે વીરમતીના આકર્ષવાથી તેના અધિષ્ઠાયક દેવતાએ તેની સાથે ચાલે છે, પરંતુ તે તેની સહાય બીલકુલ કરતા નથી, તે તો ઉભા ઉભા જોયાજ કરે છે. જ્યારે ભાગદશા વિપરીત થાય ત્યારે એમજ બનવાનું ધારી લેવું. જુઓ સુભમ ચકવત્તી ચતુરંગિણિ એના સમેત સમુદ્રમાં ડુબી ગયેલ ત્યારે તેના અંગરક્ષક બે હજારયાએ
યા કર્યું પરંતુ તેનું રક્ષણ કર્યું નહીં. તેથી ભાગ્યદશાની પ્રબળતા નિર્બળતા ઉપજ અન્યની સહાયને આધાર માન. ભાગ્યદશા પ્રબળ હોય છે ત્યારે અનેક હહ મળી આવે છે, અને તે નિર્બળ થાય છે ત્યારે સહાય માત્ર નાશ પામી જાય છે. નીતિકાર પણ કહે છે કે “ જેવી ભવિતવ્યતા હોય છે તેવીજ બુદ્ધિ થાય છે અને સહાયકો પણ તેવાજ મળે છે.”
સાથે રહેલા દેથી અભિમાન ધરતી પરંતુ પોતાની ભાવી દુર્દશાને નહીં - ભારતી–તે તરફ દુર્લક્ષ્ય કરતી તેમજ કાર્યો કાર્યના વિચારને સર્વથા ભૂલી જતી વીરમતી વિમળપુરીની સમિપે આવે છે, તેવામાં તેના પક્ષનો એક દેવજ ચંદરાજા પાસે જઈને પ્રથમથી તેને ચેતાવે છે. જો કે ચંદરાજા તે ચેતેલાજ હતા, તેના ધ્યાનમાંજ હતું, કે વીરમતી આ હકીકત જાણશે એટલે બેસી રહેવાની નથી, જરૂર કાંઈક વિપરીત કરશે. એટલે તેઓ દેવના કહેવા પછી તરતજ તૈયાર થઈ જાય છે અને વીરમતીની સામા આવે છે.
વીરમતી દૂરથી આકાશમાગે આવતી ચંદરાજાને જુએ છે, એટલે તે ઉચ ને અભિમાનનાં વચનો બોલે છે અને ચંદરાજાને કહે છે કે “હવે ઇષ્ટદેવને સંભાર, હું તને જીવતો મુકવાની નથી.' આવા કઠોર શબ્દના ઉત્તરમાં પણ ચંદરાતે દળવીને વિવેકપૂર્વક તને જવાબ આપે છે. વળી આમાં તેની
For Private And Personal Use Only