________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દરાજાના રાસ ઉપરથી નીકળતા સાર.
૧૩૫
6
યથા બતાવી આપવામાં આવ્યુ છે. પ્રથમ તા · વાચે ઉડી જાયે વાત ’ એ કહેવત અનુસાર ચંદરાજા કુકડા મટીને મનુષ્ય થયા છે એ વાત વીરમતીને કાને જાય છે વાત શબ્દ સંસ્કૃતમાં પવનવાચી છે, એટલે વાતમાં પવનના ગુણ રહેલા છે; ગમે તે પ્રકારે છાની રાખવા ધારેલી વાત પણ બહાર આવ્યા સિવાય રહેતી નથી. વાતને જેમ જેમ છુપાવવાને પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે તેમ તેમ તે વધારે બહાર પડે છે. એટલું જ નહીં પણ ગેાપવવાના પ્રયાસના પ્રમાણમાં તેમાં અસત્યતાનુ મિશ્રણ થતુ જાય છે. વાતને ગેાપવવાના અમેાઘ ઉપાય એજ છે કે તેને ચાર કાનથી વધારે કાને ન પહોંચાડવી. બાકી જો છ કાને ગઈ તે તે ગઈ જ સમજવી..
વીરમતીના હૃદયમાં આ હકીકતથી તેલ રેડાય છે અને તેથી અંદર રહેલા ધાગ્નિ વધારે પ્રવળિત થાય છે. તેનુ અભિમાન વૃદ્ધિ પામે છે. તે કહે છે કે મારા કુકડા કરેલાને મનુષ્ય કરી શકેજ કાણુ ?' પણ તે સમજતી નથી કે ‘ શેરને માથે સવાશેર આ દુનિયામાં રહેલાજ છે, તેથી અભિમાન કરવુ તે નકામું છે. અભિમાનનું ઘર ખાલી છે, જયારે કાઈ પણ આખતમાં વિશેષ અભિમાન કરવામાં આવે છે ત્યારે તેને સાંભળનારા સુજ્ઞ જને કહે છે કે હવે આ અભિમાન ઉતરવું જ જોઈએ, અર્થાત્ હવે અવશ્ય આ અખતમાં આ અભિમાની પાળે પડશે. ’ વીરમતીના સમ ધમાં પણ એમજ થાય છે અને તે આપણે આ પ્રકરણમાં ઉપર જોયુ છે.
વીરમતી ગુણાવળીને બેલાવીને કસી બ્લુએ છે કે આનામાંથી કાંઈપણ વાતના પત્તા લાગે, પરંતુ એકવાર ઠગાયા પછી હવે તેા ગુણાવળી પાકી સમન્તુ થઇ ગઈ છે કે આ સાસુના સાણસામાં સપડાવા જેવું નથી, તેથી તે તે તદ્દન નાસુકરજ જાય છે અને આ હુકીકતનું અસભવતપણું જ મતાવે છે. વીરમી તેને ડરાવવા માટે પણ કેટલાક વચને કહે છે, પરંતુ હવે ગુણાવળી તેનાથી ડરતી નથી, એટલે જરૂર પૂરતા જવાબ આપી તેનાથી ડર્યા શિવાય તે પોતાને સ્થાનકે આવે છે. ગુણાવળી છેવટે સાસુજી ને એટલે સુધી ટકાર કરતી આવે છે કે ‘જે કરા તે વિચારીને કરો ’ આ વાકયમાં ઉંડું રહસ્ય રહેલુ છે. ગુણાવળીએ તેમાં એમ સૂચવ્યુ છે કે એકવાર ફાવ્યા એટલે વાર વાર ફાવશુ એમ ધારશે નહીં. ’ આ વાક્ય વધારે ધ્યાન આપવા લાયક છે. એકવાર પેાતાના અઘટિત પ્રયત્નમાં ફાવી જનાર માણસ મી વખતે પણ અઘટતી રીતે ફાવી જવાને પૂર્ણ સંભવ માની દોડાદોડ કરે છે, પરંતુ દરેક વખત અઘટતા પ્રયત્નામાં ફાવી શકાતુ નથી. કુદરતજ તેને તેવા પ્રયત્નમાં પાછો પાડે છે, આવા સખ્યામાંધ દૃષ્ટાંત ભૂતકાલિન અને વમાન કાલિન દૃષ્ટિગોચર થાય છે. આનુ કારણ એ છે કે અધેા સમય સરખા હાતા નથી, અધી ક્તિ સરખી હાતી નથી, દરેકના સ્વભાવ સરખા હોતા નથી, તેથી દરેક
C
For Private And Personal Use Only