Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુ:ખિત કરૂ દયાં.
દૂર
માં બહુ ફેર પડે છે. એકને જ્યારે તેજ ક્રિયાઓથી કર્મની નિર્જરા થાય છે ત્યારે બીજાને કમને સંય થાય છે.
એ નિયમને ધ્યાનમાં રાખી આપણે દયાના વિષય પર વિચાર કરીએ તો જશાશે કે લય-સાધ્યમાં તફાવત હોય તેને અંગે દરેક કાર્યના ફળમાં બહુ તફાવત પડે છે. બાહ્ય નજરથી હિંસા લાગતી હોય તેમાં ઉદ્દેશ વિશુદ્ધ હોય તો તે દયા થઈ જાય છે અને તેથી ઉલટું બાહ્યદષ્ટિએ દયા દેખાતી હોય ત્યાં આશય ખોટો અથવા સ્થળ હોય તો તે હિંસા થઈ જાય છે. આપણે સ્વરૂપ દયાન વિભાગ વિચારતાં એજ હકીકત જોઈ હતી. એક પ્રાણીને શરીરમાં અનેક વ્યાધિઓ હોય તે દૂર કરવ-તેની પીડા મટાડવાના વિશુદ્ધ ઈરાદાથી ડોકટર હાથમાં લોઢાના ચળકતા હથિ. યાર લઈ ઓપરેશન કરવા લાગે ત્યારે તેથી કેટલાક નાના જીવોનો નાશ થવો અને નિવાર્ય છે અને કોઈવાર જેના પર ઓપરેશન કરવામાં આવે છે તેના પ્રાણ પણ ચાલ્યા જાય છે, છતાં આ સર્વ કાર્યમાં ડોકટરનો આશય વ્યાધિ દૂર કરવાનો હોવાથી તેને બાહ્યદષ્ટિએ હિંસા લાગે તેવા કાર્યમાં પણ હિંસાનો દોષ લાગતો નથી, અને એ એટલી સાદી વાત છે કે એમજ થવું જોઈએ એમ આપણને લાગે છે. કોઈ પણ સમજુ માણસ ઓપરેશનના કાર્યને હિંસામાં સમાવેશ કરવાનો વિચાર કરતાજ નથી.
એવી જ રીતે બીજા અનેક દૃષ્ટાન્તો આપી શકાય. કોઈ લેખ લખવામાં, છપાવવામાં, પોસ્ટ કરવામાં અથવા વાંચવામાં કાંઈ કાંઈ હિંસા થતી હોય એમ ધારી શકાય છે, છતાં કોઈ સમજુ માણસ ધર્મનું તત્ત્વ સમજતો હોય તે એવા કાર્યના પ્રતિબંધ ભાગ્યેજ કરશે એવીજ રીતે પિતાના પુત્રને કુમાર્ગથી સન્માર્ગ પર લઈ આવવા માટે ઠપકો આપવા ઉપરાંત જરૂર પડે તો તાડનાદિક કરનાર પિતાને હિંસાના કાર્યમાં પ્રવૃત્ત થયેલ કોઈ કહેશે નહિ. તીર્થકર મહારાજના જન્મ સમયે દેવતાઓ જન્માભિષેક કરે છે ત્યારે સચિત્ત પાણીની નદીઓ ચલાવે છે, મુનિઓને વંદન કરવા જતાં અનેક જીવોનું મર્દન થઈ જાય છે, મંદિર બંધાવતાં, પ્રતિષ્ઠા કર
અને દ્રવ્ય પૂજન કરતાં અનેક જીવોની હિંસા અનિવાર્ય છે, રથયાત્રા જળયાત્રા કરતાં ઉપર ઉપરથી જોનારને હિંસા લાગે છે, વ્યાખ્યાન કરનાર ઉપદેશકને વ્યામાનની જગ્યાએ આવવામાં, બોલવામાં અને પાછા જવામાં કાંઈ કાંઈ દોષ થવા અનિવાર્ય છે પણ આ સર્વ દાખલાઓમાં આશય શુદ્ધ છે, સાથે સ્પષ્ટ છે અને
લ્મ નિર્મળ છે, તેથી એ સર્વ કાર્યનો હિંસામાં સમાવેશ થતો નથી. એવા અનેક - દાખલાઓ આપી શકાય તેમ છે, પણ સુર વાચકો ટુંકામાં સમજી શકે તેમ હોવાથી આટલાથીજ સ્પષ્ટ રીતે કહી શકાય છે કે ડેાકટરના કે બીજા કેઈપણ ઉપર જણાવેલાં
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533372 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |