Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુ:ખિતે કર દયાં.
જેટલું બને તેટલું પરપ્રાણીનું હિત કરવામાં અન્યનાં દુ:ખે ઓછા કરવામાં અને બીજા પ્રાણીઓને સહાય કરવામાં તે પોતાના જીવનની સફળતા માને છે. ઉચ્ચ કેટિના વ્યવહારને નભાવતાં વર્તનના વિશિષ્ટ ગુણો આદરતાં બને તેટલી સમુદાયસેવા કરવામાં તે પ્રવૃત્ત રહે છે અને પોતાની શક્તિ, અવકાશ કે અનુકૂળ સંજોગોની ઉપયોગ તે પોતાના હિતને અંગે ના કરતાં–ન વાપરતાં અન્યનું ભલું કરવામાં વાપરે છે. આવી રીતે અન્ય હિત કરવા જતાં, સમાજસેવા કરવા જતાં તથા દાન આપતાં, પૂજન કરતાં વિગેરે કોઈ પણ આત્મોત્થાનના ઉપાયે અમલમાં મૂકતાં કોઈપણ પ્રકારની હિંસા થઇ જવી અનિવાર્ય છે. કારણ કે કોઈપણ કાર્ય કરતાં હાલવું, ચાલવું, લેવું, મૂકવું થયા કરે છે, પરંતુ એ સર્વમાં આશય શુદ્ધ હોવાને લીધે પરિણામની નિર્મળતા રહે છે અને તેથી તે સર્વનો સ્વદયામાં સમાવેશ થાય છે. તીર્થયાત્રા, જિનપૂજ, સ્વામીવાત્સલ્ય અથવા જનસેવાનાં કાર્યો કરતાં જીવવિનાશના પ્રસંગે આવ્યા કરે છે તે તુરત ગ્રાહ્યમાં આવે તેવી બાબત છે, પરંતુ એ પ્રસંગે ચેતના
સ્વરૂપાવલંબી રહેતી હોવાથી, સાથે વિશુદ્ધ હોવાથી અને પરભાવમાં રમણતા અપ હોવાથી કેટલા પૂરતો લાભ સ્પષ્ટ છે. અન્ય જીવોને ઉપદેશ આપવા સાધુ નવકલ્પ વિહાર કરે, વિશુદ્ધ તીર્થસ્થાનોમાં જઈ ત્યાંના શુદ્ધ વાતાવરણને ઉપયોગ આત્મપ્રગતિ માટે કરે. અન્ય પ્રાણીઓને વિશુદ્ધ બાધ થાય તે સારૂ પુસ્તકો લખે, લખાવે કે વંચાવ વિગેરે સર્વ કાર્યોમાં અંતર્ગત રહેલી હિંસાને શાસ્ત્રકાર સ્વદયામાં સમાવે છે તે ચોગ્ય છે. આટલા ઉપરથી કહેવાનો આશય એ છે કે જે કાર્યો કરવાથી કષાયસ્થાનની મંદતા થાય, આજ્ઞાધર્મનું પાળવાપણું થાય અને ચેતના સ્વરૂપનુયાયી રહે તે સર્વને સમાવેશ સ્વદયામાં થાય છે. અહીં આ ભાની ઉલ્કાતિના ઉપાયોની વાત કરી તે દરેક પ્રાણને પોતપોતાના સંગે પ્રમાણે જુદા જુદા પ્રકારના હોય છે અને તેમાં પણ જેઓ પ્રાથમિક અવસ્થામાં હોય છે તેઓના ઉપાયો તદન જૂદા હોય છે, જ્યારે આગળ વધેલા હોય છે તેઓના ઉપાયે જુદા હોય છે. વ્યાધિગ્રત અવસ્થામાં અપાયેલું ઉત્તમ રસાયણ લાભ આપતું નથી એટલું જ નહિ પણ લાભને બદલે હાનિ કરે છે, શરીરે કુટી નીકળે છે અને ઉલટ. ડાસ આપે છે, તેમજ સાત ચોપડી ભણી ગયેલાએ એકડાજ ઘૂંટ્યા કરવા તે પણ નકામું છે. આ સર્વ બાબતો ઉપાયોની ચેજનાને અંગે ખાસ વિચારવા લાગ્યા છે. તેમાં પણ પાતે શરૂઆતની સ્થિતિમાં હોય તેને બદલે આગળ વધી ગયેલ છે એમ માની લેવાની ઘવાર ભૂલ થઈ જવાનો સંભવ છે, તેની સામે પણ ઘણી સંભાળ રાખવાની જરૂર છે. આ પ્રસંગ અન્યત્ર ખાસ વિચારવા યોગ્ય છે. અહીં પરત બાબા એટલી છે કે ઉપાય ઘ-સાધનાનું સેવન કરતાં હિંસાને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533372 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |