________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમી સરસ્વતી સંવા. “લમી સુવર્ણરૂપ હોવા છતાં કે તેને હાથ પગમાં જોડે છે અને ભારતી માત્ર વર્ણરૂપ હોવા છતાં પણ તે અંતરાત્માને શણગારે છે.' વળી નિર્ધન હોય છતાં માણસ કળાવાનું હોય તે તે જનમાન્ય થાય છે અને શ્રીમંત હોય છતાં જે તે કળા વિનાનો હોય તે માન્ય થતો નથી, કારણ કે મહાદેવે કુબેર જેવા ધનપતિને તજી દઈ શશી (ચંદ્રમા ) કળાવાન દેવાથી તેને મસ્તક પર ધારણ કરેલ છે. વળી કહેવાય છે કે -રૂ૫ વનસંપન હોય અને વિશાળ કુળમાં જન્મ પામ્યા હોય, છતાં પણ જે વિદ્યારહિત હોય તે તેઓ નિર્ગધ કેસુડાનાં પુપની જેમ શોભા કે આદર પામતા નથી. વિદ્યાવાન સર્વત્ર માનપાત્ર થાય છે, તેમાં લેશમાત્ર આશ્ચર્ય નથી. કારણ કે અક્ષરશ્રેણી સહિત લલાટજ પુરેખાથી વિભૂષિત થાય છે. વિચક્ષણ પુરૂષ કદાચ દરિદ્રી હોય તો પણ તે સારો છે, અને રસુશાસ્ત્ર રહિત એ પુરૂષ કદાચ શ્રીમાન હોય છતાં તે વસ્તુતાએ સારો નથી. કારણ કે કાર્પટિક (એક પ્રકારને બા ) વિચક્ષણ હેવાથી શોભા પામે છે–માન પામે છે અને મૂર્ખ અલંકારોથી અલંકૃત હોય છતાં તે શોભતો નથી-માન પામતો નથી. હે લહમીતું પોતે જ વિચાર કર કે, તારા અને મારા ગુણેમાં કેટલો બધો તફાવત છે? જે ! તારામાં આ પ્રકારના સ્વાભાવિક ગુણ રહેલા છે કે —
“ નિવમાં--તૃષ્ણા વશમાપ !
નીચપાત્ર યત્વે , પં શ્રાસવાદ” . નિર્દયતા, અહંકાર, તૃષ્ણા, કડોર ભાષણ અને નીચ પાત્રની પ્રિયતાઆ પાંચ ગુણ નહિ પણ દુર્ગુણો હે કમલા ! તારી સાથે નિરંતર જોડાયેલા હોય છે.” અને મારામાં આવા પ્રકારના સ્વાભાવિક ગુણો રહેલા છે –
" सद्गतिः सत्कावित्वं च, वैदुष्यं राज्यमान्यता । પકાવારસ પંચામ, વારસારિક” || ૨ |
સદગતિ, સત્કવિત્વ, વિદ્વત્તા, રાજ્યમાં સન્માન અને પામાં આવાસ-એ પાંરા ગુણ હમેશના મારા સહચારી છે.” આમ હોવા છતાં અત્યારે સ્વપરના દેષ પ્રગટ કર્વામાં છે વિશેષતા છે ? ચાલ આપણે રાજસભામાં જઈએ, ત્યાં પિોતાની મેળે વિવાદને નિર્ણય થઈ જશે.” આટલું કહીને સરસ્વતી અને લક્ષમી બંને રાજસભામાં ગયા અને ત્યાં જઈને પિતાના વિવાદનો નિર્ણય કરવાની વિજ્ઞપ્તિ કરી. તે વખતે ત્યાં કેટલાક લહમીના પરમ ભકતો બેઠા હતા તેઓ આ પ્રમાણે બોલ્યા- “ અમને તો લક્ષ્મીનો થાકારજ ઘણા કાળથી પસંદ છે,
૧ સોનારૂપ. ૨ અક્ષરરૂપ.
For Private And Personal Use Only
