________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જ્ઞાનસાર સ્વ વિવરણ. ભાવાર્થ—શાસ્ત્ર ૯ પદેશ સાંભળી–સહીને તેમજ પરિગ્રહનું સ્વરૂપ સમજીને તેને વિવેક ધારે જરૂર છે. પ્રાયઃ પરિગ્રહજ પ્રાણીઓને પીડાવાનું કારણ છે. માટે તેને અવશ્ય પરિહાર કર જોઈએ, તેજ વાત રફુટ બતાવે છે. ત્રણે જગના જેની વિવિધ પ્રકારે વિડંબના કરનાર પરિગ્રહ અને તે આ કરો ગ્રહ છે કે તે મૂલ રાશિથી બદલાતજ નથી તેમજ વકતા પણ ત્યજ નથી. ૧
guપ્રવેશ-દુપિતાશિ ||
श्रयन्ते विकृताः किं न, प्रलापा लिंगिनामपि ।। २ ।।। ભાવાર્થ-પરિગ્રહરૂપી પિશાચથી પરાભવ પામેલા લિંગધારી સાધુઓ પણ પોતાની (સાધુ) પ્રકૃતિને તજી જેમ તેમ લવતા ફરે છે, અનેક ઉન્માદ કરે છે, વેષ વિગોવણું કરે છે અને અંતે અધોગતિમાં જાય છે એ સર્વ પરિગ્રહને જ પ્રભાવ સમજ. ૨
यस्त्यक्त्वा तृणवबाह्य-मान्तरं च परिग्रहं ॥
વાતે તરવાંમા, થુપાતે ત્રથી - 3 | ભાવાર્થ ધનધાયાદિક એ બાહ્ય પરિગ્રહ છે અને વેદોદયથી થતી વિષય – અભિલાષા, હાસ્ય, રતિ, અરતિ, શોક, ભય, દુગર છા, મિથ્યાત્વ અને કષાય એ અત્યંતર પરિગ્રહ છે. તે બંને પરિગ્રહને તૃણની જેમ તજીને જે જગતથી ઉદાસી ( ન્યારા) રહે છે, તેના ચરણકમળને જગત્ માત્ર પૂજે છે. પણ જે તે પરિગ્રહમાં મુકાઈ પ ણ કરે છે તે તે જગત માસના દાસજ છે. મુછ-મમતાનેજ જ્ઞાની પુરૂ પરિગ્રહ કહે છે. ૩
चित्तेऽन्तर्ग्रथगहने, बहिर्निग्रंथता वृथा ॥
त्यागात्कंचुकमात्रस्य, भुजगो नहि निर्विपः ।। ४ ।।।
ભાવાર્થ-જેમ સર્પ કાંચલી ઉતારી નાંખવાથી નિર્વિષ થઇ જ નથી તેમ બાહ્ય પરિગ્રહનો ત્યાગ માત્રથી ખરૂ સાધુપણું પ્રાપ્ત થતું નથી. કેમકે વિવેક વિના ધન વિગેરે તજવા માત્રથી કાંઈ વિષય અભિલાષાદિક અંતર વિષ કળી શકતું નથી, માટે મુમુક્ષુ જનએ તે વિષય અભિલાષાદિક અંતર વિષ વારવા (ઉતારવા) પ્રથમ પી થવું જોઈએ. જ્યાં સુધી વિષયવાસના જાગૃત રહે છે, જ્યાં સુધી હાસ્યાદિક દેનું દીક્ષિત થયા છતાં છુટથી મુત્કલની જેમ સેવન કરાય છે, જ્યાં સુધી તત્વ-દષ્ટા થવા પ્રયત્ન કરાતું નથી અને જ્યાં સુધી ક્રોધ, માન, માથા અને લેભનું સેવન છુટથી ક્યાં કરાય છે, ત્યાં સુધી સાધુપણું છે જ રહે છે અને અંતર વિષ ટલતાંજ સાધુપણું સંપજે છે. ' ( ૧ મિલાવ, વિજયાભિલાષ અને ધાદિક કાનું સેવન વિગેરે (આત્માને મૂર્થિત
For Private And Personal Use Only
