________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનીઝમ ( જૈનધર્મ )
૧૭૯
તેમજ પુગળ સ્થીર ભાવવાળા છે અને સ્થાયી અસ્તિત્વ ધરાવનારા છે. તેમની આ માન્યતા તેએની પીલેાસે ફીના મૂળ સિદ્ધાંત-પાયારૂપે છે, અને તે મના આ સિદ્ધાંતને વધરે વિગતથી સમજાવવા જૈનધર્મના મુખ્ય નિયા હૈં... તમારી પાસે દર્શાવવા પ્રયત્ન કરીશ. જૈનમતાનુસાર આ સૃષ્ટિમાં વતી વસ્તુઆના બે મુખ્ય વિભાગ પાડી શકાય છે. એક જીવા (Souls) અને ખીજા પુદ્ગલ (Mutter). આ ઉપરાંત બીજી ત્રણુ વસ્તુએ પણ રહેલી છે, આકાશ, ગતિ સહાયક ધર્માસ્તિકાય, અને સ્થીરતા સહાયક ધર્માસ્તિકાય. પણ આ ત્રણ વસ્તુ ચાલતા વિષયમાં જરૂરની નહિ હોવાથી આપણતે આગળ વધવામાં તે હરત કરશે નહિ. આ લોકમાં અસ્ય ( અનંત) જીવા રહેલા છે; અને જ્યાં સુધી તે 'સ`પૂ. શાંતિ-મેક્ષ મેળવતા નથી ત્યાંસુધી, ફરીથી વારંવાર તે જન્મ લીધા કરે છે. બીજી બાજુએ પુદ્ગલ તે પરમાણુની ખનેલી વસ્તુ છે. તેમાં પરમાણુ તા. હુમેશા રહેવાવાળાજ છે, પણ તે, ગુણુરૂપે સ્થીર રહેતા નથી, તે જેમ હોય તેમના તેમજ :હે છે, પર્યાયરૂપે તેમાં પલટન ભાવ થયા કરે છે. પુદ્ગલની સ્થિતિ સમયાનુસાર ફેર બદલ થયા કરે છે. પુદ્ગલને માટે એમ કહી શકાય કે તે એવી વસ્તુ છે કે જેમાં ફેરફાર પર્યાયરૂપે થાય છે. આપણે જે જોઇએ છીએ તે પુદ્ગલ ઘણુા પરમાણુ. એકઠા થયા પછી થયેલે સમુહ દેખાઇ શકે છે, પણ તે પુદ્ગલ પરમાણુરૂપે ફરી જઈને સૂક્ષ્મ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરે તે તે ચક્ષુગેચર પુદ્ગલ મટી જઇ અદૃશ્યરૂપ ધારણ કરે છે. હવે જે બાબત જૈનફીલેસેી સાબીત કરવાના પ્રયત્ન કરે છે તે તેજ છે કે, આત્મા અને પુગલ-જીવાસ્તિકાય અને પુદ્ગલાસ્તિકાય આ બે મુખ્ય વસ્તુ આપણને અનુભ વમાં દેખાય છે તેવી રીતે એક મીા ઉપર કેવી રીતે અસર કરી શકેછે. એ નામત સ્વાનુભવથી અને બહુ સૂક્ષ્મ પ્રરૂપણથી જૈનીલેસે પ્રીમાં સાખીત કરવામાં આવી છે. હવે તે માટે મારે વધરે વિગતમાં ઉતરવુ' પડશે. જ્યાંસુધી આત્મા સપૂછ્યું. શાંતિ-મૈક્ષને પ્રાપ્ત કરતા નથી ત્યાંસુધી પ્રત્યેક જીવ જન્મ, મરણુને અવશ્ય ધાણુ કરેજ છે. આ પ્રમાણે આપણે જીવના બે ભેદ પાડવા પડશે-એક તે તે આત્માએ કે સાંસારિક અસ્તિત્વ છેડી દઈ મુક્તિ પામ્યા છેલ્લુટા થઇ ગયા છે અને બીજા તે આત્માએ કે જેસ'સારમાં રહેલા છે, અને સાંસારિક ખૂધનાથી બધાએલા છે. ( મુકત' અને 'સ'સારી એ, એ જીત્રના ભેદ પ્રત્યેક જૈનબધુને સુવિદ્વિતજ છે. ) આ આખી દુનિયા પવિત્ર નહિં પણ થેાડા અગર વધતા અશમાં મલીન થયેલા કથી લેપાએલા આત્માઓથી ભરેલી છે. આત્માની મલીનતાં તેના કૃત્યથી અથવા પાપાથી થાય છે, અને તે મૃત્ય અગર પાપનું નામ ખાસ કરીને ક઼ એવું આપવામાં આવે છે. હિંદુ ફીલે
1
For Private And Personal Use Only