________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એ ના પાનુ ( નવા.
આમા બંનેના દિલમાં પરષ, પ, અભાવ. અદેખાઈ ને કલેશ ઉપદા કરે છે: કારણ કે તે સામા માણસને કહ્યા પછી જ તે કાંઇ લે છે તે પાછા સામાને કહે છે: એટલે જેમ અગ્નિ સળગાવનાર માણસ સામસામી અગ્નિ નાગાવીને રાજી થાય તેમ આ દુષ્ટ રવભાવને ચાડી ખેર માણસ બે ભલા માણસે વચ્ચે-બે ગ્રહ. વચ્ચે-- કોઈ સમુદાયના આગેવાનો વચ્ચે કે કઈ બે મા. અમુક કાર્ય મળીને કરતા હોય તેમની વચ્ચે કલેશ જાગે છે, અંતરમાં અભાવ ઉત્પન્ન થાય છે અને કાર્યને વિનાશ થાય છે, ત્યારે પેલા ચાડી ખાનાર માણસ તે જોઈ રાજી થાય છે. આનું પરિણામ બહ જ માઠું આવે છે. કેમકે તેવા ષિ ભાવથી કુટુંબ કલેશ જાગે છે અથવા સમુદાયના કામનો વિનાશ થાય છે. ઉત્તમ નાનું ર્તવ્ય તેથી ઉલટું જ છે. તેઓ તો કપાળ બે જણ વચ્ચે કલેશ થવા જેવું સાચેસાચું કારણ ઉત્પન્ન થયું હોય તો તેને પણ પ્રયત્નવડે દૂર કરી કલેશ થવા દેતા નથી અને સામુદાયિક કાર્ય નિર્વિન થયા કરે અથવા અમુક સારું કુટુંબ સુખ શાંતિમાં રહે તેમ કરે છે. | ચાડી ખાવાની ટેવવાળે માણસ જેને ત્યાં બેસે ઉઠે છે. બાયપીએ છે, આનંદ ભગવે છે તેની જ સાચી ખોટી વાત બીજા પાસે જઈને કહે છે, તેથી તેને કત્તએ સ્થાન કરતાં પણ કનીષ્ટ ગાર્યો છે. આવી ઉપમાથી પણ ડરીને જ એવી કુટેવ છોડી દેવામાં આવે તે બહુ ભાગ્યશાળી ગણાય તેમ છે.
બીજી ગાથામાં ચાડી ખાનાર માણસને ધાન કરતાં પણ પક્ષીની જતિમાં નીષ્ટ ગણાતા વાયસની (કાગડાની) ઉપમા કત્તા આપે છે. કત્તા કહે છે કે-ચાડી ખાવાની ટેવવાળા માણસની ઉપર ગમે તેટલે ઉપકાર કર્યો હોય તો પણ તે માણસ ઉલટ કલશન આપનારાજ થાય છે. ઉપકારને બદલે અપકારમાં કેમ વાળવે તે આવી કુટેવવાળે માણસ બહ સારી રીતે જાણે છે. એવા માણસને આ દુર્વ્યસનના શિક્ષક તરીકે કહીએ તો ચાલી શકે તેમ છે. તેવા માણસને માટે સુધરવાનેજ અનવકાશ બતાવવામાં આવે છે. એટલે જેમ કાગડો ગમે તેટલા દુધે ધોવાથી પણ ઉજળે થતા નથી તેમ તે ચાડી ખેર માણસ પણ શીખામણ આપવાથી કે કહેવા સાંભળવાથી સુધસ્તાજ નથી.
આગળ જતાં કત્તા કહે છે કે તલના કઆને (દાણુને) તીલ ત્યાંસુધી જ કહે. વામાં આવે છે કે જ્યાં સુધી તેમાં સ્નેહ એટલે તેલ હોય છે. પણ જ્યારે તેને પીલી તેમાંથી તેલ કાઢી લેવામાં આવે છે ત્યારે પછી તે તીલ કહેવાતો નથી. તેનું નામજ કરી જાય છે. તે પછી અથતુ બળ કહેવાય છે અને મનુષ્યનું ભ મટીને પશુનું ભક્ષ થાય છે. તેમજ સારે માણસ પણ જે પશુન્યપણું કરે છે તે પછી સજજન કહે વાવાને બદલે પળ કહેવાય છે. 'મળની દુપમા પણ મનુષ્યને માટે ઘણું નીષ્ટ છે.
For Private And Personal Use Only