Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 03

SR No.: 533289
Original Sutra Author: N/A
Author: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1909
Total Pages: 32
Language: Gujarati, Hindi
Classification: Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India
File Size: 2 MB

Page 11

પાળવાના રાસ ઉપરથી નીકળતે સાર,
તવને નિઃસંદેહપણે પામી શકે છે. તcaધ પણ બે પ્રકાર છે. સંવેદન તત્વબોધ અને સ્પર્શ તત્ત્વધ. સંવેદન નવબોધ વંધ્ય છે અને સ્પર્શ તત્ત્વબોધ કાર્યની પ્રાપ્તિ કરાવનાર હોવાથી સફળ છે. માટે સંવેદન તત્વબોધ તજ અને સ્પર્શ તત્ત્વબોધ આદરે.
નર ને દશ પ્રકાર ના અતિરૂપ છે તે આ પ્રમાણે- મૂળ ઇયા છે, તેથી તે ક્ષમા ગુણથી અવિરૂદ્ધપણે વર્તે છે. સર્વ ગુણ વિનયથી જ પ્રાપ્ત થાય છે અને વિનયગુણ માર્દવને આધીન છે. જેના મનમાં માર્દવ ગુણ ક્ષેલે હાય છે તેને સર્વગુણની સંપત્તિ સહેજે પ્રાપ્ત થાય છે. ૨. આવ-સરલતા શિવાય જે ધર્મ આરાધે તે અશુદ્ધજ હોય છે, અને અશુદ્ધ ધર્મના આરાધનથી મેક્ષપ્રાતિ થતી નથી, તેથી દરેક પ્રાણીએ વજુભાવી થવાની જરૂર છે ૩. ચોથા રચ ધર્મની પણ તેટલી જ આવશ્યકતા છે. તેમાં ભાત પાણી ઉપગરણાદિકની શુચિ તે દ્રવ્ય શાચ અને કપાયાદિકરહિત શુદ્ધ પરિણતિ તે ભાવશાચ, જેમ જેમ ભાવશાચ વૃદ્ધિ પામે તેમ તેમ મહાપ્રાપ્તિ નજીક નજીક થતી જાય છે, માટે તેની પણ સંપૂર્ણ આવશ્યકતા છે. પાંચમા સંયમ ધર્મના પાંચ આશ્રવથી વિરમવું, પાંચ ઇંદ્રિયને નિગ્રહ કરે, ચા૨ કષાયને તજવા અને ત્રણ દંડનો ત્યાગ કરે, એ સત્તર પ્રકાર છે. તે સારનો ત્યાગ થાય ત્યારેજ આત્મા સંયમ ધર્મમાં સ્થિર થઈ શકે છે, માટે સંયમ ધર્મનું આરાધન કરવા ઈચ્છનારે તેથી વિરમવું. છઠ્ઠા સુત ધર્મમાં બધુવર્ગ, ધન, ઇંદ્રિયજન્ય સુખ, સાત પ્રકારનાં ભય, અનેક પ્રકારના વિગ્રહ (વિષવાદાદિ), અહંકાર અને મયકારાદિને ત્યાગ કરો. જ્યાં સુધી પુગલિક વસ્તુમાં મારાપણાની બુદ્ધિ છે ત્યાં સુધી મુકત ધર્મ (નિલભતાધર્મ) પ્રગટ થતું નથી. સાતમા સત્ય ધર્મમાં અવિવાદ રોગમાં પ્રવૃત્તિ કરવી અને મન વચન કાયા ત્રણેમાં નિર્માયીપણું (નિષ્કપટપણું) રાખવું એની મુખ્યતા છે. શાસ્ત્રમાં નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય ને ભાવ ચાર પ્રકારનાં સત્ય કહ્યાં છે. તે હકીકત જૈન દર્શનમાંજ કહેલી છે. અન્ય દર્શનમાં સત્યનું પૂર્ણ સ્વરૂપ પ્રતિપાદન કરેલું નથી, માટે તેવા ઉત્કૃષ્ટ સત્યધર્મમાં પ્રવૃત્તિ કરવી. આઠમા તપ ધર્મના બાહ્ય અત્યંતર છ છ ભેદ મળી બાર ભેટ છે. તેમાં યથાશક્તિ અવશ્ય પ્રવૃત્તિ કરવી. કારણકે પૂર્વે બાંધેલાં નિકાચિત કર્મોને ક્ષય કરવાનું પ્રબળ સાધન તપ ધર્મ જ છે. આત્માની સંગતે લાગેલાં ચિકણાં કર્મોને પણ તે તપાવી છુટા કરી નાંખે છે નવમા બ્રહ્મચર્ય ઘર્મના ૧૮ ભેદ છે. દિવ્ય તે વિકિય અને દારિક તે મનુષ્ય સંબધી કામગમાં કૃત, કારિત ને અનુમતિ, ત્રણે યોગ વડે વર્જવી; એમ કરવાથી તેના ૧૮ ભેદ થાય છે. એ અઢારે ભેટવડે બ્રહ્મચર્ય પાળનાર–અબ્રહ્મને વર્જનાર પ્રાણીને સર્વ પ્રકારના બેદ નાશ પામે છે. છેલ્લા એટલે દશમા અકિંચન ધર્મમાં મચ્છનેજ શાસ્ત્રકાર પરિગ્રહ કહેલ હોવાથી સર્વ પદાર્થો ઉપરથી સૂછીને ત્યાગ કરે.