________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સામાયિક વિચાર,
૧૧૯
વિચાર કરીએ તેા આપણને ચાક્કસ લાગશે કે એ વસ્તુ નિધ છે; ઘણી હિંસા પછી તો એ રેશમ અને છે. આપણા ભાઇઓને વિદિત છે તેમ રેશમ એક જાતના કીડામાંથી બને છે. થેાડાં વર્ષ પહેલાં ચીનમાંથી એ કીડા કેઇએ અને ભરતખંડમાં દા ખલ કર્યેા આ ઐતિહાસિક વાત છે. એ કીડા શેતુરનાં પાન ખાઇ જીવે છે, શેતુરનાં પાનથી એને ઉછેરવામાં આવે છે. એ કીડા મેટેડ થતાં તેના પેટમાં સુંવાળા રેશાનુ` કેાકડું ખવાય છે; જ્યારે તે પરિપક્વ સ્થિતિમાં આવે છે, ત્યારે તે કીડાને ઉના ધખધખતા પાણીમાં ઝબાળી તેને તેના વ્હાલા પ્રાણ (જીવ ગમે તે યુનિમાં હાય ચાહેતા ચઢવી હાય, ચાહેતા ભુંડ હાય, પણ તેને તે તે ટ્રેડમાં માડુ રહેલા છે, તે દેહ પ્રતિ એને એવી વ્હાલપ વળગી હેાય છે કે તે દેહે ગમે તેવાં દુઃખ સહન કરવાં પડે તે કબુલ, પણ તે દેહથી છુટા થવું ન ગમે. આ અનુભવ સિદ્ધ વાત છે. મરણ કોને ગમે?) થી વિખુટા પાડવામાં આવે છે. એક કાશેટામાંથી તે પાવલી કે અરધાભાર રેશમનુ† (nvr Silkકાચું રેશમ) કાકડુ નીકળે; તે કાચું રેશમા પણ સાફ કરતાં માંડ બેઆનીભાર રહે, આમ એક જીવડામાંથી કદાચ બેઆનીભાર સાકુ રેશમ નીકળે, તે અત્યારે લાખા રતલ સાક્ રેશમ પ્રતિ વર્ષે ક્રયવિક્રયમાં જાય છે, તે માટે કેટલા નિરપરાધી ક્રીડાના સાર થતા હરશે, એ ખ્યાલમાં આવી શકે એમ છે; એ ખ્યા લમાં આવતાં આપણી આંતરડી કવ્યા વિના, દુભાયા વિના રહે એમ નથી, અને એ વિચાર આવતાં છતાં આપણા મંતરમાં કાંઇ દયાની લાગણી ન સ્ફુરે તેા નિચે સમજવાનું છે કે આપણી મનસ્થિતિ પાકવાને હજી ધણા ઘણા વખત છે, તેા રેશમી વસ્ત્રોના ઉપયાગ કરવે અને આવા હિંસાજન્ય કાર્યને ઉત્તેજન આપવું એ ખરાખરજ છે. આ ખાખત લક્ષમાં લઇએ તે ગૃહવ્યાપારમાં પણ રેશમ નિષેધવા ચાગ્ય છે; પરંતુ વિપરીત દેશકાળને લઈ અથવા પ્રચલિત દેશરૂઢિને લઇ કદાચ ગૃહવ્યવહારમાં એ જોખમ ચલાવી લઇએ, પણ દેવપૂજનાદિ પવિત્ર આત્મહિતરૂપ વ્યવહારમાં તે એ ચલાવી લેવું એ મેહનું સામ્રાજ્યજ લાગે છે.
For Private And Personal Use Only
