________________
સામાયિક
૨૪૭ સાધ્ય હોય છે અને તેથી ઉક્ત પ્રકારના જ્ઞાન અને ક્રિયામાં મગ્ન થઈ સંસારબંધન શિથિળ કરતો જાય છે.
સમતાનું વર્ણન કરવામાં શાસ્ત્રકારે કાંઇ બાકી રાખ્યું નથી. જેટલું સારામાં સારું હોય છે તે એને માટે બતાવવામાં આવ્યું છે અને એના પૂરાવામાં ઉપાધ્યાયજીનો નીચેનો શેક ટાંકવાથી રાવ આભાસ પડી જશે. ઉપાધ્યાયજી શમાષ્ટકમાં કહે છે કે
ज्ञान ध्यान तपशील सम्यक्त्वसहितोप्यहो । तन्नाप्नोति गुणं साधुयं प्राप्नोति शमान्वितः તેઓ કહે છે કે એક પ્રાણી બહુ વિદ્વાન હય, ધ્યાન કરતો હોય અને મહા તપસ્વી હોય તેમજ જૈનધર્મપર શુદ્ધ શ્રદ્ધાવાન હોય છતાં પણ્ સમતાવંત પ્રાણીને જેટલે શુદ્ધ સ્વભાવને લાભ મળે છે તેટલો ઉક્ત સ્વરૂપ વાળા જીવને મળને નથી” અને ત્યારપછી તે તેઓ આગળ વધીને એટલે સુધી કહે છે કે જે મુનિનો સમતારસ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર સાથે સ્પર્ધા કરે . છે તે શાંત મુનિ મહાત્માની સાથે સરખાવી શકાય એવો કોઈ પણ પદાર્થચર કે ચાચર-સ્થાવર કે જંગમ આ દુનિયામાં નથી, મતલબ કે એ મહાભાની આત્મવિભૂતિ અલોકીક હોય છે.” શ્રીમધિશોવિજયજી ત્યારપછી સમયુક્ત મહાત્માની સંપત્તિના વખાણ કરે છે અને તેમની સંપત્તિમાં મહા ગર્જના કરતા જ્ઞાનરૂપ હસ્તિઓ અને ધ્યાનરૂપ અપાનો સમાવેશ કરે છે.
અને તેવી જ રીતે સમતાવંતનું સ્વરૂપ બતાવતાં અનુભવી યોગી ચિદાનંદજી (કપૂરચ૭) કહે છે કે – જે અરિ મિત્ત બરાબર જાનત, પારસ એર પાષાણ રેઈ; કંચન કચ સમાને અહે જસ, નીચ નરેશમેં ભેદ ન કેઇ. માન કહા અપમાન કહા મન, એસો વિચાર નહિ તસ હાથ રાગ નહી અરૂરેસ નહિ ચિત્ત ધન્ય અહે જગમેં જન સેઇ. ૧ જ્ઞાન કહે ક્યું અજ્ઞાની કહે કે, યાની કહે મન માની ર્યું કે, જોગી કડે ભાવે ભેગી કહે કેઈ, જાકુ છો મન ભાવત હાઈ
ષી કહે નિરદોષી કહે પિંડ, પોષી કહે કે ગુન જોઈ રાગ નહીં અરૂ રસ નહિ જાઉં, ધન્ય અહેજગમેં જન સઇ. ૨ સાધુ સુસંત મહંત કહે કે, ભાવે કહો નિગરથ પિયારે
