Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનધર્મ કરેલે વધારે. ઉપર કહેલું વધારે સ્પષ્ટ કરવાને અર્થે હું એમ કહીશ કે જે માણ સમાં વિચારને ફણમે હમણા જ છુટયો છે તે માણસની નજરમાં અખિલ જગત તે એક અનિશ્ચિત કાંઈક છે એમ આવે છે. પછી તે વ્યવહેદ રીતિ અથવા ન્યાયવાદ રીતિથી તે જગતની જુદી જુદી અવસ્થાઓ વિચારે છે. નિરંતર વહેતી નદીઓ સડી જતી વનસ્પતિઓ અને મરી જતા પ્રાણીએ તેને એવું ભાન કરાવે છે કે કાંઈ પણ શાશ્વત નથી. તે ઉપરથી તે એવું માનવા ઉપર આવશે કે જગત ક્ષણ ભંગુર છે લાંબે વખત વીત્યા બાદ વિચાર શકિત મનુષ્યને એવું ભાન કરાવશે કે જે જે પદાર્થ ચાલ્યા જાય છે તે તે પદાર્થ સર્વથા નષ્ટ પામતો નથી પરંતુ અન્ય સ્થાને વા અન્ય રૂપે રહે છે. આ ઉપરથી તે એવું માનવા ઉપર આવશે કે જગત નિત્ય છે. ઉભય સિદ્ધાંત જુદી જુદી અપેક્ષાએ સાચાં છે જ્યારે તેને સંગ રીતિ આવડે છે કે તરત જ તે જગતની જુદી જુદી અપેક્ષાઓને એકઠી ધ્યાનમાં લે છે અને એમ સિદ્ધ કરે છે કે સવશે સત્ય તે સંભવતી સર્વ અપેક્ષાઓના સંધાનમાં રહેલું છે. એક જ દ્રવ્યમાં પરસ્પર વિરૂદ્ધ ભાવ અથવા અપેક્ષાઓની સ્થિતિ, સંકલન નહીં ગ્રહણ કરી શક્તા મનને અસંભામાં દેખાશે શંકરાચાર્ય એમ કહેવામાં મોટી ભૂલ કરે છે કે જન કર્શન માન્ય ન કરવું જોઈએ કારણ કે અસ્તિત્વ અને નાસ્તિત્વ એવા વિરૂદ્ધ ગુણ એક જ વસ્તુમાં કહે છે, પણ તેમ સંભવી શકે નહીં. જેમ એક વસ્તુ એક જ સમયે ગરમ અને ઠંડી હોઈ શકે નહીં તેમ ”જન એમ નથી કહેતા કે એક જ વસ્તુ એકજ સમયે ઉષ્ણુ અને શકિત હોઈ શકે. પણ તેઓ એમ તે કહે છેજ કે કોઈ પણ વસ્તુ એકાંત શીત કે એકાંત ઉષ્ણ હે.ઈ શકે નહીં. તે અમુક સંજોગોમાં ઉષ્ણ હોય છે અને અમુક સંજોગોમાં શીત હોય છે. જેને એમ નથી કહેતા કે-તેજ વરતુતો ભવ અને અભાવ તેજ વસ્તુમાં એક જ સમયે હોય-પd તેઓ એમ કહે છે કે એક વસ્તુ પિતાનું અસ્તિત્વ અને અન્ય વસ્તુઓનો અભાવ હોય છે. જેનો અર્થ એટલે જ થાય છે કે અમુક વસ્તુને સંપૂર્ણ જાણવાને તે વસ્તુ શુ છે અને શું નથી તે જાણવું જોઈએ. શંકરાચાર્ય ખરૂં કહીએ તો એક માલ વગરના ભાડાના મુખમાં કાલ્પનિક મત મૂકે છે અને તે માને તોડી પાડી પિતે પિતા જય થશે એમ માને છે.
હવે હું જેન ધર્મના કેટલાક મૂળ તો કહીશ જૈનમત પ્રમાણે જગત એ એક કરે અને જલ્પા મિસ એવા પુરૂષે કર્તા તરીકે ગતિમાં મન
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533217 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1903 Pustak 019 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1903 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |