Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ,
ણ કે ઘડી બાબતે જોઈને માણસ અનુમાન બાંધે છે. આપણે મનુષ્યજાત એવી શકિત ધરાવતા નથી કે જેથી બધી બાબતો જોઈ શકીએ. બે ચાર બાબતમાં એક નિયમ સામાન્ય રીતે જોયે તો તે ઉપરથી આપણે એવું અનુમાન બાંધીએ છીએ કે તે નિયમ સર્વ પ્રકારે અને સર્વ બાબતમાં લાગુ પડે છે.
સર્વ ધર્મથી જુદો પડીને જૈનધર્મ સમ્યજ્ઞાનને પરમાર્થ પ્રમાણ માને છે, આત્માના દેષ દૂર થયે માણસને તે નિર્મળજ્ઞાન પ્રાપ્તિનો પ્રારંભ થાય છે.
શાસ્ત્રમતાનુસારી હીંદુ ધર્મમાં ઉપાદાન કારણની શોધ આ ર પૂર્વક જોવાય છે. તે એવા વિચારથી કે મૂળ ઉપાદાન કારણ તે જ પરમ છે. બાકી સર્વ બેઠું છે. મૂળ કારણને બ્રા કહે છે અને સ્થળભાસ તે સર્વ શાશ્વત બ્રહ્મની નામે અને રૂપે કરીને છાયામાત્ર છે. એમ માને છે. મહેદ્રસિમ એને પરમાર્થ કહે છે. જનમત પ્રમાણે તે મૂળ વરતુ (જેમાંથી સર્વ જગત પ્રકટ થયેલું છે, તે ) સિદ્ધ કરવી તેમાં કાંઈ ઉર્ષ નથી. જેને તો વિસ્તારવાદના રક્ષક છે. તેઓને મનોરથ શારીરિક, માનસિક અને અધ્યાત્મિક પરિપૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવામાં રહેલું છે નિર્ગુણ નિરૂપાધિક અને નિષ્કર્મ એવી મૂળ વસ્તુને વિચાર પણ જૈન દર્શનમાં દર્શાવ્યો નથી
અને તેને અપ્રસ્તુત તેમજ અસમંજસ ગણવામાં આવે છે. “ ગુણ કાર્યને જન્મ આપનાર નિગુણુ કારણ” એમ માનવું છે ઉપાદાને કારણના નિયમના અયથાર્થ બેધને લીધે છે. કારણ અને કાર્ય, પદાર્થ અને તેંના આવિર્ભાવ એ ઉભય એકજ છે. કારણ કાર્ય કરતી વખતે કારણ છે, અને કાર્ય કરતું કારણ તે પોતે જ કાર્ય છે. હાઈજન અને એક જન પામી હમેશની સ્થિતિમાં પાણી નથી પણ જ્યારે તેઓ અમુક રીતે ગતિમાં આવે છે ત્યારે પાણી તે એવી સિયતિમાં રહેલા હાઈડ્રોજન અને ઓકસીજનજ છે. કોઈ પણ પદાર્થને કેવળ નિરપેક્ષપણે અસ્તિત્વ વિના બીજું કોઈ પણ નામ આપી શકાય નહીં. પદાર્થો અને વિચારોના જુદા જુદા સંબંધ (ન્યા૨) શીખવાને વ્યવદની રીતિ ઉપયોગી છે પરંતુ અસ્તિત્વ માત્રને કા. રણ કહેવું અને તેને કાર્યથી જુદુ ગણવું તેતો મિથ્યાવ્યવચ્છેદ છે. જ્ઞાન પ્રાપ્તિની જેનરીતિ આવી છે-પહેલા અસંબંધ પદાર્થ તરીકે એક વસ્તુનું અપરિચ્છિન્ન જ્ઞાન થાય છે ત્યાર પછી વ્યવહેદ રીતી આવે છે કે જે, વસ્તુઓના જુદા જુદા અંશ, ગુણ અને સંબધે દર્શાવવામાં સાધનભૂત છે. છેવટે સંયોગ રીતિ આવે છે કે જે આપણને વસ્તુઓની જુદી જુદી અ. વસ્થાઓને એકઠી કરી બતાવે છે. વ્યવદ રીતિને જેને ન્યાયવાદ કહે છે અને સંયોગ રીતિને સ્યાદ્વાદ અથવા અનેકાંતવાદ કહે છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533217 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1903 Pustak 019 Ank 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1903 |
| Total Pages | 30 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |