________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રતિક્રમણ
૧૯૨ મેષ્ટિ નમસ્કાર પૂર્વક કરવા” એમ હોવા થકી પ્રારંભમાં નવકાર મંત્ર ભછે. પછી “ સમભાવને વિષે સ્થિત થઈને પ્રતિક્રમવું જોઈએ ” તેટલા માટે રામ પામચં૦ ઈત્યાદિ સામાયકસૂત્ર કહે, ત્યાર પછી મંગળકને અર્થ વાર ૪૦ ઈત્યાદિ કહે, પછી દૈવસિકાદિ અતિચાર આળોચવાના હો વાથી પુછામિ પાડવાઉં
પથારોમો - એ સૂત્ર કહે, પછી પૃથક્ પૃથક્ આળોચનાને માટે ગામના ગમનમાં લાગેલા અતિચારના પ્રતિક્રમણરૂપ રૂપથી મૂત્ર બેલે, ત્યાર પછી બાકીના સમસ્ત અતિચારના પ્રતિક્રમણને માટે મુનિ શ્રમણુસૂત્ર તસ્ય ધમસ, પર્યત બેઠા સતાજ બોલે.
શ્રાવક પૂર્વેત કારણને અનુસરીને પિતાની આચરણા પ્રમાણે નમઃ સ્કાર, કરેમિભતે અને ઈચ્છામિ પડિકમિ એ ત્રણ સૂત્ર પૂર્વક શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર (વંદિતુ ) તસ્ય ધમ્મસ્સવ પર્યત પૂર્વોક્ત મૂકાએ બેઠે સતજ બોલે. અને ત્યાર પછી સઘળા અતિચાર આળોવવા વડે અતિચાર રૂપભારથી નિવૃત્ત થવાથી હળવો થયો સતે ઉઠે અને મુનિ પણ તેજ કારણથી ઉભા થઈ શ્રમણુસૂત્ર પૂરું કરે, શ્રાવક વંદિત્તાસૂત્ર સંપૂર્ણ કરે. ભારથી હળવા થયાના સંબંધમાં શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણુસૂત્રમાંજ કહેલું છે કે
कयपावोवि मणूस्सो, आलोइय निदिउ गुरुसगासे । होइ अइरेग लहुओं, ओहरिय भरुव्व भारहवहो ॥
અર્થ—“ કર્યું છે પાપ જેણે એવો મનુષ્ય પણ ગુરૂ મહારાજની સમિપે તે પાપને આળાવવા નિંદવાથકી- ભાર વહન કરનારની ઉપરથી ભા૨ લઈ લેવાથી જેમ તે હલકે થાય છે તેમ અત્યંત હલકો થાય છે.”
હવે પાપકર્મના મૂળ ચાર ભેદ છે ૧ સ્પષ્ટ ૨ બદ્ધ ૩ નિધન અને જ નિકાચિત. તે ચારનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે. ૧ જેમ સમયનો ઢગલે કમેં તો તે સોયો જ્યાં સુધી હસ્તાદિ કાંઈ લાગતું નથી ત્યાં સુધી પરસ્પર સ્પર્શ કરીને રહે છે પણ હાથ વિગેરે લાગવાથી જુદી જુદી થઈ જાય છે તેમ જે કર્મ ઉપયોગવાળા પ્રાણીને પણ સહસાકારે બંધાયું હોય છે તે નિંદા નહીં કરવા થકી નાશ પામે છે તેને સ્પષ્ટ પાપકર્મ જાણવું. પ્રસન્નચંદ્રરાજર્ષિની જેમ,
“પ્રસન્નચંદ્ર રાજા દિક્ષા ગ્રહણ કર્યા પછી શ્રી રાજગૃહી નગરીની
For Private And Personal Use Only
