Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ : વર્ષ: ૫, અંક : ૨
www.kobatirth.org
બુદ્ધિ અને જ્ઞાનનો અહંકાર વધુ ખતરનાક
કેટલાક માણસો પોતાને સર્વજ્ઞ માનતા હોય છે અને દરેક બાબતમાં જરૂર હોય કે ન હોય માથું મારતા હોય છે. જાણકારી હોય કે ન હોય અભિપ્રાયો અને સલાહ આપવા બેસી જાય છે અને આ સલાહ આપણા ભલા માટે છે એવું ઠોકી ઠોકીને કહેતા હોય છે અને આપણે આ વાતને અનુસરીએ એવો તેમનો આગ્રહ હોય છે.
‘હુ નથી જાણતો, મને આ બાબતમાં જ્ઞાન નથી’ એમ કહેવું બહુ મુશ્કેલ છે. મોટાભાગના લોકોની એવી માન્યતા હોય છે કે તેઓ બધું જ જાણે છે. જે લોકો બધું જાણતા હોવાનો ડોળ કરે છે તેમને સાચી વાત સમજાવવી બહુ મુશ્કેલ છે. તેઓ બીજાની વાત માનવા તૈયાર હોતા નથી અને કંઇક ઊંધુ-ચત્તુ થાય તો તેઓ ફેરવી તોળે છે.
કુટુંબ, સમાજ અને જુદા જુદા ક્ષેત્રોમાં આવા દોઢ ડાહ્યા માણસોનો તોટો નથી. આવા જીદ્દી અને હઠાગ્રહી માણસો કેટલીક વખત ઉંધુ વેતરી નાખે છે.
હું કાંઈક છું, હું બધુ જાણું છું, હું ડાહ્યો છું, બીજાથી શ્રેષ્ઠ છું. એ માણસનો અંહકાર છે અહંકારના પડળો માણસને સત્યથી દૂર રાખે છે. માણસ નમ્ર અને નિખાલસ બને, નવું જાણવાની જિજ્ઞાસા રાખે અને પોતાનું જ્ઞાન અલ્પ છે એમ સમજે એ જીવનમાં કાંઈક શીખી શકે છે. અને જ્ઞાન મેળવી શકે છે. કેટલાક માણસોને થોડું જ્ઞાન હોય તો તે પોતાને મહાન જ્ઞાની સમજી બેસે છે. બુધ્ધી અને જ્ઞાનનો અહંકાર ધન અને પદના અહંકાર કરતા વધુ ખતરનાક છે.
સમાજ, ધર્મ અને શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં આવા અધકચરૂં જાણનારા લોકો બીજાને ઊંધા રવાડે ચડાવતા હોય છે. આપણે ગમે તેટલા જ્ઞાની અને જાણકાર માણસ હોઇએ તો પણ આપણું જ્ઞાન સિમિત છે,
*
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવેમ્બર - ૨૦૧૫
લેખક : મહેન્દ્ર પુનાતર
મર્યાદિત છે. અનુભવ એ સૌથી મોટું જ્ઞાન છે. પરંતુ દરેક બાબતમાં આપણે અનુભવ કરી શકવાના નથી અને એટલો સમય પણ આપણી પાસે નથી. બીજાના અનુભવ પરથી પણ આપણે શીખવાનું રહે છે. અનુભવ પરથી આપણે શીખતા નથી તો સમય આપણને શીખવાડી દે છે. અજ્ઞાની કરતાં યે આવા અડધા ડાહ્યા માણસો સમાજને વધુ નુકસાન પહોચાડતા હોય છે. આ અંગે એક નાની દ્રષ્ટાંત કથા સમજવા જેવી છે.
ગામમાં એક આંધળો રહેતો હતો. ગામમાં તે આમથી તેમ ફરી શકતો હતો. ગામની તેને પુરેપુરી માહિતી હતી. આંખ ન હતી પરંતુ ગામમાં એ કદી ભૂલો પડતો નહીં. આવી આવડતથી તેના અહંકારનો પારો ઊંચો ચડી ગયો હતો. તેને એમ હતું કે પોતે ધારે ત્યાં જઇ શકે છે અને ફરી શકે છે. બીજા કરતાં વધુ સમજદાર.અને હોશિયાર છે.
ગામમાં બીજા કેટલાક આંધળાઓ પણ હતા. તેમણે એક દિવસ એવી ઇચ્છા વ્યક્ત કરી કે આમ ગામમાં ને ગામમાં પડી રહેવાથી શું દહાડો વળશે. આપણે તો અંધ આંખે દુનિયા જોવી છે.
પેલો જાણકાર આંધળો કહે ચિંતા ન કરો હું તમને દુનિયા દેખાડીશ. તમે મારી પાછળ પાછળ ચાલ્યા આવો.
એક જણે કહ્યું, ‘કયાંક ઊંધું તો નહી મારોને ?' ડાહ્યો આંધળો કહે અત્યાર સુધી એવું બન્યું છે. ગામમાં ક્યાંય મને એક ઠોકર પણ વાગી છે ? ગામમાં ભલે લોકો મારી હાંસી ઉડાવે પણ મારા જેવો જાણકાર માણસ ગામમાં કોઇ નથી. તમને મારામાં ભરોસો હોય તો ચાલો હું તમને નવી દુનિયાના દર્શન કરાવું.
For Private And Personal Use Only
એકબીજાના ટેકે આંધળાની ટોળી આગળ ચાલી, જયાં સુધી ગામની હદ હતી ત્યાં સુધી તો વાંધો ન આવ્યો. ડાહ્યો ચાલતો જાય છે અને બીજાને
| SR No. | 532103 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 102 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pramodkant K Shah |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |