________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ આમાનદ પ્રકાશ
આત્માની દેહથી ભિન્નતા
, પ્રવચનકાર : યુગદ્રષ્ટા આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લસ રિજી
: અનુવાદક : શ્રી કુમારપાળ દેસાઈ
( હા બીજ )
દેહથી લિંન્નતા
જ્યાં સુધી જે વાસમાં રહે છે ત્યાં સુધી પકડ : તમે મારી સામે બેઠા છે. જેવી રીતે
: 0 2 . તે નશો નથી ચઢવતી. પરંતુ જીવન શરીરધાર
તે તમારા આંખ, કાન, નાક વગેરે અવયવને જે વ્યક્તિ જ્યારે એને ગળાની નીચે ઉતારે છે ત્યારે રહ્યા છે, તેવી રીતે હું મારા અવયને રણ જે તે વ્યકિતમાં નશો ચડાવે છે. રહ્યો છું. બંનેના અવયને જેને હું એ જાણે એ જ ભાગ છે મૃત દેહના પટમાં નામછું કે બીજાનાં આંખ, કાન વગેરે અવયવ મારાં નથી. વામાં આવે કે કોઈ જડ વસ્તુમાં. લોટો, વાસ કે બીજાના આંખ કાન વગેરે અવયને હું મારા શીશીમાં નાંખવામાં આવે તો એ નો નથી નથી માનતો. તે રીતે મારા આ અંગેને પ ચઢાવતી. એવું કેમ થાય છે ? વાસ્તવમાં કોઇ મારે પારકા સમજવા જોઈએ. આનો અર્થ એ કે પણ જડ પદાર્થ નશાનો અનુભવ કરી શકો બીજાના અવય માટે જેમ મને ભિન્નતાનું જ્ઞાન નથી. નિનની સાથે સંગ ાય તે જ નશાન છે, તેમ પોતાનાં અવયે અંગે પણ ભિન્નતાનું અનુભવ થાય છે. જ્ઞાન વુિં જોઈએ. પરંતુ તેમ થતું નથી. - આત્મા જે શરીરમાં બે છે તેને અને તેનાં પદાર્થોમાં ચેતના છે. ની નથી.
મૃત શરીરમાં કે લેટો, લાસ વગેરે જડ અને પિતાનાં સમજે છે. બીજાનાં અગોને નહીં. શું શરીર અને ઈદ્રિયો આ રીતે પોતાના-પરાયાનો
આથી સિદ્ધ થાય છે કે નશાને આ જ ભેદ કરી શકે છે? નથી કરી શકતી.
કરાવનારું કોઇ બીજુ જ તત્ત્વ છે. આ ચેતન - આ પ્રકારનું મંદતાન આત્મા જ કરી શકે છે.
છે ? તત્વને આત્મા કહીએ છીએ. જડ પદાર્થોમાં
ચેતનાના અભાવે તેને પિતાનું કે પરનું કોઈ જ્ઞાન જડને જડ કહેનાર આત્મા છે, પ્રમાણથી આત્માનું અસ્તિત્વ સિદ્ધ કરનાર પણ આત્મા છે. જુદા જુદા
હાતું નથી. આ બધા જ્ઞાન આત્માને થાય છે, જેથી પ્રકારી અભિલાષા કે સંવેદન અનુભવનાર આત્મા
આત્મા જ્ઞાતા-દણા છે, પહાથ પગ કે દક્ય છે. જ છે, એટલું જ નહીં. પણ જે આત્માનો નિષેધ
અનાદિકાળથી શરીરની સાથે પ્રગાઢ સંબંધને કે શંકા કરે છે, તે સ્વયં જે આત્મા છે, પરંતુ લીધુ કે અજ્ઞાનને કારણે આ શરીર જ આમ તેઓ આ તથ્યને સમજતા નથી.
જેવું ખાસ છે, પરંતુ જેમ લવાર અને મ્યાન શું પદાર્થોને પોતાનું જ્ઞાન હોય છે ? ભાગ બને "દા છે, એ રીતે આત્મા અને શરીર ભિન્ન છે. વાટીને મૂકી હોય, પણ શું ભાંગ એ જાણે છે કે આંખો આત્માને જોઈ શકતી નથી, પરંતુ હું નશો માનવીમાં ચડાવી શકું છું? તે નથી જાણતી. આત્મા ને જુએ છે. આંખ કેવળ રથળ પને
For Private And Personal Use Only