________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શી.લ0ો પ્રભાવ
મૂળ પ્રવચનકાર: આચાર્ય શ્રી વિજયવલાક્ષસૂરિકવરજી મહારાજ સા.
ગુજરાતી રૂપાન્તર : ડે. કુમારપાળ દેસાઇ
અયોગ્ય આચરણ, વૃત્તિઓની નિરંકુશતા, મનના શુદ્ધ અને વ્યાપક ધર્મનું બીજુ અંગ છે દૂષિત ભાવો, મિથુનસેવનની લાલસા, વ્યસને, શીલ. શીલ માનવજીવનનું અમૂલ્ય આભૂષણ છે. તથા વાણું, આહાર અને વચનને અસંયમ સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ સેના-ચાંદી અને હીરા જેવા દુર્ગુણ અને દુરાચારો દૂર થાય છે. શીલ મેતીનાં આભૂષણો પહેરીને શરીરની શોભા દ્વારા જીવનમાં સદાચાર, સ દુવિચાર, સુવૃત્તિ, વધારતી હોય છે. આવા અલંકારોથી શરીરને વચન, આહાર અને આચરણમાં વિવેક મટે સાબિત કરવાને બદલે શીલરૂપી ઘરેણાંથી છે. જીવન સંસ્કારી બનીને ઉકત દશાએ પહોંચે આત્માને સજાવ અને સુશોભિત કરવા તે છે. સદ્દગુણથી વિભૂષિત કરનાર કઈ હોય તે મનખ્યનું પ્રથમ કર્તવ્ય છે. સેના-ચાંદીનાં તે શીલ જ છે. આથી જ મહા પુરુષો શીલને ખાભૂષણો તે ચેરાઈ જાય, લૂટાઇ જાય અને શુદ્ધ, સદુધમનું દ્વિતીય અંગ માને છે, માત્ર લડાઈ ઝઘડા કે ઇષનું કારણ પણ બને. વળી સાધુજીવન માટે જ નહિ બલકે ગૃહસ્થજીવનને જે શરીરને સુશોભિત અને શૃંગારિત કરવા માટે
માટે પણ શીલની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે. ઘરેણાં બનાવવામાં આવે છે એ શરીર તે એક શીલને મહિમા વર્ણવતાં ભતૃહરિ કહે છે. – દિવસ નષ્ટ થઈને માટીમાં મળી જવાનું છે
'एश्वर्यस्य विभूषण सुजनता, शौर्यस्य શીલરૂપી આભૂષણને કોઈ ચેરી શકતું નથી, લૂંટી શકતું નથી તેમ જ ઇર્ષા કે ક કાશનું કારણ
ज्ञानस्योपशम शूतस्य विनया, पित्तस्य બનતું નથી જે આત્માને અંશે ભિત કરવા માટે
પાને થય: ! શીલરૂપી અભૂિષણ સ્વીકારવામાં આવે છે એ
अक्रोधस्तपसः क्षमा प्रभुषितुर्धम स्य આત્મા અમર છે અને શીલના પ્રભાવથી તેનું
નિદાતા ! તેજ વધે છે, આથી જ શીલ એ જીવનનું સTruf Rાળમિત્ર શીજું ઘર ઉત્તમાંગ છે શીલ : શ્રેષ્ઠ આભૂષણ
શ્વિયનું આભૂષણ સૌજન્ય છે. શોર્યનું દાન આપવાથી ઉદારતા, કરુણા, કપ્રિયતા આભૂષણ વાણીસંયમ છે. જ્ઞાનનું ઉપશમ, શ્રતનું જેવા ગુણોની વૃદ્ધિ થાય છે, પણ શીલના આચ. વિનય અને ધનનું આભૂષણ સુપાત્રદાન છે. રણથી તે શારીરિક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક આવી રીતે તપસ્યાનું કે ધ, સમથનું ક્ષમ એમ ત્રણેય પ્રકારે સતે મુખી વિકાસ થાય છે. અને ધર્મનું નિશ્ચલ તે આભૂષણ છે. પરંતુ આ શીલ શરીર, મન અને આમાં ત્રણેયને બળવાન બધા જ ગુણોનું મૂળ કાણું શીલ છે. જે શ્રેષ્ઠ બનાવે છે. એનાથી માનવીની ખોટી આદતો. આભૂષણ છે. ૧૮૬)
માનદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only