________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
धारनता तम तरत. 39
એ વિનાશની ગતિ છે. જે ધનનું દાન ન અપાય દુઃખીને દાન નહિ આપે તે તમારી પણ મારા કે જેને અંગત ઉપયોગ ન થાય, એની ત્રીજી જેવી જ દશા થશે.” ગતિ થાય છે. આવું ધન આગમાં બળીને ખાખ “રીજતાં હીરાં નિજમણા જીરાજ” થાય કે ચોર, લુટારા કે શત્રુઓ ચેરી લે. સરકાર એને કરવેરાના રૂપમાં લઈ લે કે પછી
લાનના લાભ અદાલતના ઝઘડાઓમાં કે ગંભીર બિમારીમાં તમને કઈ પ્રશ્ન કરે કે તમે કંજૂસને ચાહે એ ખર્ચાઈ જાય.
છે કે ઉદારને? તો તમે તરત જ કહેશો કે
અમે કંજૂસનું તે નામ લેવા માગતા નથી. રાજા ભેજના દરબારમાં મહાન કવિઓ
અમને તે દાનવીર ગમે છે. આ કારણે જ જે બિરાજતા હતા. એક દિવસ એક મધમાખીને
વ્યક્તિ પોતાની સાધન-સામગ્રી, સંપત્તિ અને એને બંને પગ ઘસતી જોઈને રાજા ભોજે
શક્તિ બીજાને માટે સમર્પિત કરે છે એ જ પિતાના એક કવિને પૂછયું, “આ મધમાખી શા
ગૌરવાન્વિત હોય છે. પ્રાત કાળે એના નામનું માટે પોતાના પગ ઘસતી હશે?” કવિએ શીધ્ર
સમરણ કરવામાં આવે છે. શાસ્ત્રકારો આથી જ કવિત્વથી કલેક રચીને ઉત્તર આપ્યો,
પિકારી પોકારીને કહે છે– “ મોંના ધનપરં સુવિધિના,
ના પ્રાચતે રાજાનનુ વિત્ત 117 ना स चितव्य कदा। स्थितिरुच्यैः पयोदानां पयोधीगामधः श्रीकर्णस्य बलस्थ विक्रमनृपस्याद्यापि
fથતિઃ ” ત્તિર્જતઃ || જાનથી જ ગૌરવની પ્રાપ્તિ થાય છે, ધનજેને કggingયુટ્ય પૃષ્યનિત મા સંચયથી નહિ. વાદળ દાની બનીને જગતને
મfક્ષા. પિતાનું જલ આપે છે. એથી એ આકાશમાં अस्माक भघु दानभोगरहित' नष्ट ઊ એ રહે છે અને એનું પાણી મીઠું રહે છે,
frrનંવિત | જે પિતાની પાસેની સંપત્તિને સંગ્રહ કરીને
રાખે છે એવા સમુદ્રનું સ્થાન ની શું છે અને “હે ભેજરાજા! મોટા ભાગના ધનનું
એનું પાણી ખારું રહે છે. વિધિપૂર્વક દાન આપવું જોઈએ. એને સંચિત કરવું યોગ્ય નથી. કર્ણ, બલિરાજા અને વિક્રમ દાનમાં સ્વાર્થ ત્યાગ હેવાને કારણે એ સુરક્ષા રાજની કીતિ એમના દાનને કારણે અમર છે. અને વશીકરણને એક ઉપાય પણ છે. આ મધમાખી વારંવાર હાથ-પગ એ માટે ઈરાનના રાજા સાઈરસ રેજ સવારે રાજઘસી રહી છે કે એમણે પિતે એમનું મધ ખાધું ભંડારમાંથી વિશાળ ધનરાશિનું દાન આપતે નથી કે દાન કર્યું નથી. લાંબા સમય સુધી હતે. એક દિવસ એને ત્યાં અતિથિ તરીકે સંચિત કરેલું એનું મધ નષ્ટ થઈ ગયું છે.'' અતિ ધનાઢય રાજા આવ્યો અને એને આ
એક ભિક્ષુક પણ યાચના કરતી વખતે જોઈને ઘણું માઠું લાગ્યું. એણે કહ્યું, જો તમે મામિ બેધપાઠ આપે છે. એ એમ કહે છે કે, આ જ રીતે દાનમાં ઘન આપતા રહેશો તો “મેં પૂર્વજન્મમાં કઈને દાન આપ્યું નહિ એક દિવસ આખો ખજાનો ખાલી થઈ જશે. તેથી મારી આવી અધમ વાચકદશા થઈ. હવે ખરે વખતે તમને કેણ મદદ કરશે ?” જે તમે મને અથવા તે કઈ યાચક, ગરીબ કે સાઈરસે કહ્યું. “મને પૂર્ણ વિશ્વાસ છે કે
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only