Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી જ્ઞાા પંચમી-આરાધના
જ્ઞાનની પ્રાથમિક્તા :
પરમાત્મા તીર્થંકર દેવ જયારે ધર્મતીર્થની
સ્થાપના કરે છે ત્યારે સર્વ પ્રથમ પોતાના શિષ્યાને “ ત્રિપદી * સ્વરૂપ જ્ઞાન આપે છે, “ઉપનેઇવા, વિગમે/વા, વેઇવા” -આ ત્રિપદીના આધાર પર ગણધર દ્વાદ્વશાંગી' ની રચના કરે છે. સમગ્ર જ્ઞાનગ’ગાના મૂળ સ્રોત ‘દ્વાદ્દશાંગી’ છે.
તેઓશ્રીએ કમ નિર્જરા માટે ખાર પ્રકારની તપશ્ર્વયાં બતાવી છે તેમાં શ્રેષ્ઠ તપશ્ચર્યા જ્ઞાનની બતાવી છે. જ્ઞાન સમાન બીજું તપ નથી. “જ્ઞાન ક્રિયાભ્યામ માક્ષઃ” પ્રથમ જ્ઞાન જોઇએ, પછી ક્રિયા કરવાની છે.
જ્ઞાનની પ્રાથમિકતા બતાવતા, તીથંકર ભગવ’તાએ કહ્યુ છે, ‘પઢમં નાણું તએ! દયા’ પ્રથમ જ્ઞાન મેળવી બાદમેં દયાનું પાલન થઇ શકશે. જ્ઞાન વિના અહિંસા ધર્મનું પાલન સભવ નથી. એકેન્દ્રિયાદિ જીવાનુ જ્ઞાન નહાયથીજ તે તે જીવાની રક્ષા કઇ રીતે કરી શકાશે ?
જિનેશ્વર ભગવ તાએ પાંચ આચાર પાળવાની આજ્ઞા આપી છે. તેમાં પ્રથમ આચાર જ્ઞાન છે-ત્યારબાદ દર્શનાચાર ચારિત્રાચાર, તપાચાર અને વીર્યાચાર આથી જ્ઞાનની સર્વ શ્રેષ્ઠ મહત્તા પરિસ્કુટ થાય છે, બીજી વાત આત્માના મૂળ ગુણ જ્ઞાન છે, ક્રિયા નહીઃ જ્ઞાન પ્રાપ્તિના પુષ્પાથી જ જ્ઞાનગુણ પ્રકટ થાય છે.
તેથી ફલિતા એ છે કે જો મેક્ષ મેળવવુ છે, આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવાનું છે તા
ફેબ્રુઆરી ૮૬
જ્ઞાન પ્રાપ્તિ અનિવાર્ય છે, સ્નાતસ્ય સ્તુતિમાં સાંભળેા છે-માક્ષ પ્રશ્નારભૂત -જ્ઞાન મેાક્ષનુ મુખ્ય દ્વાર છે,
જ્ઞાનની આશાતના કરવાથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મ અશાતા વેદનીય કર્મ, અશુભ નામ ક વગેરે પાપ કર્મ બંધાય છે. જ્યારે આ કર્મ ઉદયમાં આવે છે ત્યારે જીવાત્મા મતિમૃદ્ધ બને છે
રાગી અને છે અને અભાગી બને છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગુણમંજરીની કથા—
પદ્મપુર નામે નગરી, ત્યા વસે સિ'હદાસ નામે શ્રેષ્ઠી તેને હા, કુરતિલકા નામે પત્ની અને ગુણમ*જરી નામે પુત્રી, ગુણમજરી જન્મ
ગુંગી હતી. તેમજ હતી રાગી. શેઠ પાસે કરોડો રૂપિયા હતા. પરંતુ પુત્રીની દુઃખમય સ્થિતિથી દુઃખી હતા, અનેક ઔષધ-ઉપચાર કરવા છતાં કાઈ કાર્યવાહી સફળ થતી ન હતી.
એક દિવસે તે શહેરમાં વિજયસેન આચાય દેવ પધાર્યા. રાજા તેમજ પ્રજા ધર્મપદે સાંભળવા તેમની પાસે જતા. આચાર્ય દેવ અવધી જ્ઞાની હતા. તેમણે જ્ઞાન-ઉપાસના કરવાના અને જ્ઞાનની આશાતના નહિ કરવાના ઉપદેશ આપ્યા
જ્ઞાન-વિરાધનાના કદ્રુફળ પણુ સમજાવ્યા.
ત્યારે સિ'હદાસે ગુરૂદેવને વંદન કરી, વિનય પૂર્વક પૂછ્યું, “ભગવંત! મારી પુત્રી ગુણમજરીતે પૂર્વભવમાં એવી કઇ જ્ઞાન-વિરાધના કરી છે કે જેથી આ જન્મમાં તે ગુંગી અને રાગી બની છે ?
આચાર્ય દેવે કહ્યુ, મહાનુભાવ ! ધાતકી
For Private And Personal Use Only
66
૪૯
| SR No. | 531929 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 082 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Popatlal Ravjibhai Salot |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1984 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |