________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઈર્ષા હી. દુખ કા કા૨ણ
-શ્રી કુલભૂષણજી
એક સમય ઉત્તમ કેટિના ચાર વક્તા વિદ્વાન રાજાના દરબારમાં આવ્યા. રાજાએ તેમનું ગ્ય આતિથ્ય કર્યું. ત્યારબાદ નૃપતિને આ વિદ્વાને વિષે જાણવાની ઉત્કંઠા થઈએક પછી એક પાસે જઈને પૃછા કરી. પ્રથમ વિદ્વાનને બીજા વિદ્વાન વિષેની માહિતી પૂછી. તેણે રાજવીને કહ્યું, “હે રાજન્ ! શું આપને કહું? –તે તે કોરે ગધેડે છે. પછી રાજાએ બીજા વિદ્વાનને ત્રીજા વિષે પૂછ્યું. તેણે કહ્યું કે તે તે તદ્દન ઘડે છે, ત્યારબાદ રાજાએ તીસરા વિદ્વાનને ચેથા વિદ્વાન વિષે પૂછયું. પ્રત્યુત્તરમાં ત્રીજા વિદ્વાને કહ્યું કે તે તે ખરેખર ઊંટ છે. ત્યારબાદ રાજાએ ચોથા વિદ્વાનને પ્રથમ વિદ્વાનની યોગ્યતા વિષે પૂછયું. ત્યારે તેણે જવાબ વાળે, “હે રાજન્ ! તે તે ખરેખર બળદ છે. આ સાંભળીને રાજાને ખૂબ આશ્ચર્ય થયું.
ચારે વિદ્વાને ખૂબ ખુશ હતા. તેમણે માન્યું કે રાજાને ત્યાં ખૂબ સ્વાદિષ્ટ ભોજન મળશે. જ્યારે ભેજન સમયે થયે ત્યારે રાજાએ, ચારે વિદ્વાનોના કથનાનુસાર પ્રથમ વિદ્વાન માટે ડાંગરનું ભૂસું, બીજા માટે દાણા, ત્રીજા માટે લીમડાના પાન, અને ચોથાને માટે ઘાસ લાવીને રાખી દીધું.
તે જોઈને ચારે વિદ્વાનોને અત્યંત આશ્રય થયું. તેમણે વાજાને પૂછયું, “હે રાજન્ ! આપે આવું ભજન કેમ લાવી રાખ્યું ? તે સાંભળીને રાજાએ કહ્યું, “હે વિદ્વાનો? આપે એક બીજા માટે જે પરિચય આપ્યો તે મુજબ ભેજન લાવીને રાખવામાં આવ્યું છે.”
આથી વિદ્વાનો ખૂબ શરમાયા. રાજાથી તિરસ્કાર પામેલ તેઓ પિતાપિતાને સ્થાને ગયો.
જો કે ચારે વિદ્વાનો ઉચ્ચ કોટિના હતા. પણ ઈર્ષા ભાવને કારણે એક બીજાની ઉચ્ચતા સહન કરી શકતા નહીં અને બીજાને માટે કટુવચન બોલતા. જે તેમનામાં ઈર્ષાભાવ ન હોત તો રાજદરબારમાં ઉચ્ચ પદ પામત.
એ વાત સાચી છે કે ઈ માનવની આભૂષણતાને નાશ કરે છે. મનુષ્ય જીવનમાં માન, તિર્યંચમાં માયાચારી, નરક ગતિમાં કાધ અને દેવ ગતિમાં લાભના રૂપમાં આ ઈર્ષાએ પોતાની સત્તા જમાવી છે.
“જેન જગત ના સૌજન્યથી.
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
