Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગવાન મહાવીરની દૃષ્ટિએ સાધકજીવનમાં વૈરાગ્યનું સ્વરૂપ
હિંદી લેખક ઉપાધ્યાય અમરમુનિ
અનુવાદક-કાન્તિલાલ જ, દેશી સાધકનું જીવન શરૂથી અંત સુધી કઠેર સમયે અડગ રહેવું અને અનુકૂળતાની સરિતામાં કર્મઠતાનો મહામાર્ગ છે. પિતાની સાધનાની તણાઈ ન જવું. આચારાંગ સૂત્રમાં સાઘને સાચી દિશાને પકડીને જેમ જેમ તેના પર ચેતવણી દેતાં તેમણે કહ્યું છે –“ના સાણ આગળ વધે છે તેમ તેમ તેના મન્તચ-માર્ગ નિવવંતા તમેa #girfથા” “સાધક પર વિકટ સંકટોની રૂકાવટ અને ઉપસર્ગ ત્યાગ-વૈરાગ્યના આ મહા માર્ગ પર તમે તેમજ પરિષની મુશ્કેલીઓ આવીને ઊભી પોતાના મનમાં જે શ્રદ્ધા, જે નિષ્ઠા અને રહે છે. આ દષ્ટિએ સાધકના સાધના માર્ગને જે દૃઢતાથી ચાલી રહ્યા છે, તેનું જીવનના કાંટાળો માર્ગ કહ્યો છે.
અસ્તાચલ પર પહોંચતા સુધી પાલન કરજે” જીવન આખર જીવન છે. તેમાં અવળ - મેં હમણ આપને કહ્યું છે કે મહાવીરને સવળ તેમજ ચઢતી-પડતી આવ્યા જ કરે છે. વૈરાગ્ય એટલે કર્મથી વિમુખ જવાની કે ભાગસાવધાની એ વાતની રાખવાની છે કે સાધક વાની પ્રેરણા નથી આપતે. તે પ્રેરણા આપે છેઅનુકૂળતામાં ફૂલાઈ ન જાય અને પ્રતિકૂળતામાં જીવનના ક્ષેત્રમાં રહી પિતાની જવાબદારી પૂરી ભૂલે નહિ. મહાકવિ રવીન્દ્રનાથે પિતાની એક કરવાની. જૈન ધર્મને વૈરાગ્ય એ એક એ કવિતામાં કહ્યું છે કે “સુખના ફૂલ ચુંટવા વૈરાગ્ય છે કે જેણે ફૂલની કેમળ શય્યા પર માટે ઊભું ન રહે, અને સંકટોના કાંટાથી સુનાર શાલિભદ્રને, સોનેરી મહેલમાં રંગરેલી ગભરાઈને પાછા ફરતા નહિ.” સાધકે પવન- કરનાર ધન્નાને અને અમિત ધન વૈભવની ધર્મી બનવું પડશે. પવન સઘન કુજના જુથમાં વસંતમાં ઉછરનાર જમ્મુકુમારને એક જ પલમહિત થઈને બેસી નથી રહેતો અને દુર્ગધ કારમાં વૈરાગ્યના હિમગિરિના ચરમશિખરની પૂર્ણ સ્થાનમાં જઈને વ્યાકુળ નથી થતું. ઉપર લાવી ખડા કરી દીધા છે. આ જાગ્રત જીવનની જીવન બને સ્થિતિમાં નિર્મળ ભાવથી વહેતું ચીવટને વૈરાગ્ય છે. આ વૈરાગ્ય ની
- શય્યામાંથી ઉત્પન્ન થયે, કાંટાના રસ્તા પર ભગવાન મહાવીરની વાણીમાં જીવનની આ ચાલ્યા અને માનવના અંતસ્તલની મહાસત્તાના સ્થિતિને, જીવનની આ દિશાને વૈરાગ્ય કે સંસ્પર્શ કરી ગયે, અંતિમ શિખર પર જઈ વિરાગભાવ કહ્યો છે. ભગવાનની મર્મસ્પશી પહોંચ્યો. જૈન ધર્મને મૂળ ધ્વનિ આ વૈરાભાષામાં વૈરાગ્યનું તાત્પર્ય જીવનની જવાબ- ગ્યથી ઝંકૃત છે. દારીને ફેંકીને કઈ વનપ્રદેશના એકાન્ત શાંત જૈન ધર્મ જીવનના જીવતા જાગતા વૈરાગ્યની ખૂણામાં રહીને જીવન વીતાવવું એમ નથી. વાત કહે છે. તે એ મૃત વૈરાગ્યની વાત નથી તેમની વાણીમાં વૈરાગ્યને અર્થ છે-મનન કરતે કે જેમાં પરિવારની સમાજની કે રાષ્ટ્રની દુર્વાર વિકાર સામે લડવું, માનસમાં રહેલ ઉપેક્ષા ભરી હેય. ઘરમાં માતા-પિતા રોગની વાસના સાથે સંગ્રામ કરે એ છે. સંકટના પીડામાં રીબાતા હેય, બાલ-બચ્ચાની દશા
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૧૯૭૮
૧૭૩
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531852 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 075 Ank 10 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 36 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |