________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સઘળાં કાજ સરાયાં જ હારા રાજ, પછી લય આગળ ચા – મનડે મરકટ સમજે નહિ સમજાયા છે રેગ હરે કરે જિનગુણ ગંધી.
હાર રાજ. દેહ જંજિ૨ કુગુરૂ કી બંધી, કુવિષયાસંગ ધાવે છે હારા રાજ છે, નિર્મળ ભાવ ધરે જગબંદિ, મમતા માયા સાથે નાચ નચાવે છ મુજે ઊતારે પાર મેરા કિરતાર
હારા રાજ. કે અધ સબ દુર કરી રી. મેરે જિનંદ કo મહિમા પૂજા દેખી મન ભરમાવે છે મહારા, નિરગુણીઓને ગુણીજન જગમેં કહાવે છે
આ હૃદયગાન હજુ પણ વિસરાતું નથી. મહાર રાજ. એમના “જિનગુણ ગાવત સુરસુંદરી’ના શ્રી.
રાગમાં શૃંગાર અને શાંતરસની એવી અદ્દભુત છઠ્ઠી વારે તુમન્ચ દ્વારે આયા જી મહારા,
મીલાવટ છે કે એ ગાતાં કે સાંભળતાં અંતરાત્મામાં કરુણસિધુ જગમેં નામ ધરાયા જી મહારા રાજ.
રસનાં ટપકાં પડે છે. તેઓશ્રીનું પ્રત્યેક પદ્ય મન-મરકટ શિખો નિજ ઘર આવે છ મહારા, ખૂબ રહસ્યમય હોય છે અને અંતરના ઉંડાણ સઘળી વાતે સમતા રંગે રંગાવે જી મહારા રાજ. માંથી નીકળેલ હોઈ તલસ્પર્શી હોય છે. પ્રત્યેક અનુભવ રંગ રંગિલા સમતા સંગીજી મહારા, કાવ્યની શરૂઆત કાવ્યમય ભાવભરી હોવા ઉપઆતમ તાજા અનુભવ રાજા રંગી જ હારા રાજ, રાત એના એ તમાં આત્મા અને અનુભવની વાત
એવી વેધક રીતે મૂકેલી મળી આવે છે કે વર્ષો આ પદ્યમાં આખું હૃદય ગાન કરી રહ્યું છે. પછી એનાં શ્રવણ, ચિંતવનમાં નૂતન નૂતન
આ પ્રસંગે એમના ડાં અન્ય કવન પણ માર્મિકતા અને રમણીયતા અંદરથી ઝળકયા. વિચારી જઈએ, એથી હૃદયની પ્રતિભા માલુમ જ કરે છે. એની જેટલી મજા જાહેર પૂજન પડશે. અંગ્રેજી વાજાની ચાલમાં ગાય છે કે:- કે અન્ય જલસામાં આવે છે તેટલી જ એકલા આનંદ કંઇ પૂજતાં, જિનંદચંદ હું, એકલા એને ગાયા કરવામાં પણ આવે છે. મેતી જ્યોતિ લાલ હીર, હંસ અક ર્યું અને એક વારનું એનું શ્રવણ કાનમાં વારંવાર કુંડલુ સુધાર કરણ મુકુટ ધાર તું. ગુંજારવ કર્યા કરે છે.
આનંદ કવિત્વની ધૂન તેઓશ્રીના દરેક પદ્યમાં સુરચંદ કુંડલે શોભિત કાન હું દેખાયા વગર રહે તેમ નથી. વીસ્થાનકમાં અંગદ કંઠ કંઠલે મુનીંદ તાર તું. “ક્રિયા” પર વિવેચન કરતાં માઢ રોગમાં –
આનંદ..
થારી ગઈ છે અનાદિની નિંદ, આખું પદ્ય જ્યારે તાલ સૂર સાથે ગાવામાં જરા ટૂક જોવે તે સહી આવે છે ત્યારે હૃદયમાં એના થકા પડે છે,
જે તે સહી, કાને ઊંચા થાય છે અને ચિત્તવૃત્તિ અનન્યા- મેરા ચેતન જેવો તો સહી. થારી નંદ અનુભવે છે.
પછી એવી મસ્તી જમાવી છે કે તે પદ્યમાં એક પ્રસંગે ઉસ્તાદ ગવૈયા પાસે કવિવરને જ્ઞાન અને ક્રિયાને બરાબર સહયોગ સાથે છે “પીલુ” સાંભળે.
અને છતાં અતિ વિશિષ્ટ ગૌરવ જાળવી રાખવા મેરે જિનંદ કી ધૂપસે પૂજા,
સાથે ક્રિયાને સમુચિત સ્થાન જ આપવામાં કુમતિ-કુગધી દૂર હરી રે...મેરે જિનંદ કી આવ્યું છે. એ આખા પવનું ગેયસ્થાન અતિ ઉચ્ચ
ફેબ્રુઆરી, ૧૯૭૮
: ૫૩
For Private And Personal Use Only