________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આકાશમાં પ્રકાશ રહેવાથી, લેકે રાત થયા છતાં સ્થાનથી યુત થયેલા આત્માને-સ્વસ્થાન દિવસ છે, એમ સમજી ત્યાં બેસી રહ્યાં. ભારે અર્થાત્ મોક્ષ ધામમાં લઈ જવાની જે ક્રિયા તેનું ગીરીના કારણે મૃગાવતીથી ગુરુણીથી છૂટા પડી નામ પ્રતિક્રમણ પ્રતિક્રમણ એટલે આત્મ નિરીક્ષણ ગયા. ચંદનબાળા તે સમય થતાં પિતાને સ્થાને કરી, આત્માને જાણવાની, સમજવાની સાધના ચાલી ગયા, પણ મૃગાવતીશ્રી સૂર્યના પ્રકાશને પ્રતિક્રમણમાં દેષની કબૂલાત અને તે અંગે પશ્ચાકારણે હજુ દિવસ છે, એવા ભ્રમમાં મોડે સુધી જ્ઞાપ એ બને બાબતે આવી જાય છે. “વંદિત બેસી રહ્યાં અને ગુરુ પાસે પહોંચયા ત્યારે સારું સૂત્રમાં અનેક ઠેકાણે વં નિરે તે જ જિલ્લામ એવું મોડું થઈ ગયું હતું.
પદ આવે છે, એ પદમાં આ વાવ રહેલે છે. સાવી સમુદાયની તમામ જવાબદારી ચંદન. આવું ભવ્ય પ્રતિક્રમણ મૃગાવતીશ્રીએ તે રાત બાળાના શિરે હતી. અ૫કળને ઉચ્ચ સંયમ જ
| દરમિયાન કર્યું”. પિતાથી થયેલ ખલના પર ભારે જેમ આત્માને ઉર્ધ્વગતિમાં લઈ જાય છે, તેમ ૧
આ પશ્ચાત્તાપ કરતાં કરતાં, તે જ તે મૃગાવતીશ્રીનાં અપકાળની સંયમમાંની ખેલના પણ, આત્માને
આ ઘાતિ કમેને નાશ થયે અને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત અધોગતિમાં લઈ જવા નિમિત્તરૂપ બની જાય છે. ૧ ,
કર્યું. દીક્ષા પર્યાય તે માત્ર પાંચ જ વરસને, મે ડું થવા માટે મૃગાવતીશ્રીના સંતાપને કઇ પણ એટલા ટૂંકા સમયમાં તેણે આત્માને જાણી પાર ન હતા. મૃગાવતી જેવા ચંદનબાળા પાસે અને સમજી લીધા. પહોંચ્યા કે તરતજ ગુરુણીએ ટકોર કરી, “કાવી- એ રડામાં ચારે બાજુ ઘેર અંધારું હતું. એક ઓથી મોડી રાત સુધી બહાર ન રહી શકાય, સંથારિયા પર ચંદનબાળા નિદ્રા લઈ રહ્યા હતા તેઓએ સમયસર પિતાના સ્થાને આવી જવું જ અને તેની પડખે જ મૃગાવતી શ્રી પણ જાગતાં જોઈએ.”
પડી રહેલા હતા. તેવામાં મૃગાવતીશ્રીએ ચંદન
બાળાના હાથ તરફ એક સપને જાતે જે. કયા કારણે મોડું થયું, તે અંગે મૃગાવતીશ્રી
મૃગાવતીશ્રીએ તરત જ ચંદનબાળાને હાથ ઊંચો દલીલ તે કરી શકત, પણ તેઓ પોતેજ ખલનાને
કરી લીધું અને સાપ હાથ નીચેથી પસાર થઈ કારણે જ્યાં પશ્ચાત્તાપરૂપી અગ્નિમાં સળગી રહ્યાં
ગયે. પરંતુ પોતાના હાથને સ્પર્શ થવાના કારણે હતાં, ત્યાં દલીલને અવકાશ જ કયાં હતો? ચંદન
ચંદનબાળા જાગી ઊઠયાં. તેણે મૃગાવતીશ્રીને બાળાની ટકેરે પશ્ચાત્તાપ રૂપી પ્રચંડ અગ્નિમાં
પૂછ્યું, “શા માટે મારે હાથ ઊંચે કર્યું હતું ? ધૃતનું કાર્ય કર્યું અને વિચારવા લાગ્યા, “આત્માની
અત્યંત વિનમ્ર ભાવે મૃગાવતીશ્રીએ સર્ષની વાત ઉર્ધ્વગતિ માટે રાજપાટ છેડયા, પુત્ર પ્રત્યેના ,
કરી, એટલે ચંદનબાળાએ સ્વાભાવિક રીતે જ રાગ-મેહ છોડયાં, પ્રાપ્ત થયેલાં વૈભવ વિલાસને
પૂછયું, “પરંતુ આવા ગાઢ અંધકારમાં જયારે હું લાત મારી અને ત્યાગ-તપ-સંયમને ધર્મ સ્વીકાર્યો
તમારું માં પણ નથી જોઈ શકતી, ત્યારે સપને -અને છતાં હે જીવ! તારાથી આવી સ્કૂલના તમે કઈ રીતે જોઈ શક્યા?” નિર્વિકાર ભાવે કેમ થઈ?”
જવાબ આપતાં મૃગાવતીશ્રીએ કહ્યું, “તમારા તે રાતે નિદ્રા મૃગાવતીશ્રીની વેરણ બની, પણ પ્રતાપે થયેલા કેવળજ્ઞાનના આધારે, મેં સાપને ભવ્ય પડિઝમણ-પ્રતિક્રમણની પ્રક્રિયા તેના મનમાં તમારા હાથ તરફ જતાં જે.” શરૂ થઈ. પ્રતિક્રમણ એટલે પાછા ફરવું-પોતાના ચંદનબાળા, એજ ઘડીએ ઊભા થઈ ગયા અને મૂળ સ્થાન તરફ પાછા ફરવું. તાત્વિક દષ્ટિએ મૃગાવતીશ્રીના ચરણોમાં પડી ગયા. હવે ચંદનકહીએ તે, પ્રમાદ અને કષાયના કારણે પિતાના બાળાના કમળ હૃદયમાં પશ્ચાતાપને અગ્નિ પ્રગટ
પડિકમણ
[૧૨૫
For Private And Personal Use Only