Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 10 11

SR No.: 531793
Original Sutra Author: N/A
Author: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publication Year: 1971
Total Pages: 60
Language: Gujarati, Hindi
Classification: Magazine, India_Atmanand Prakash, & India
File Size: 5 MB

Page 52

ક્યારેક એવું અંતર પડે છે કે જે તેમની ભિન્ન- તામાં તેનું સ્ત્રીપણું નડતર નથી. અનેક મહાન તાને બતાવે છે. દાખલા તરીકે હિંદુધર્મમાં આશ્રમ સ્ત્રીઓએ જેમકે-કંટાચી, જાકિયાવી, અત્તિભાવી, વ્યવસ્થાને પ્રધાનતા આપવામાં આવી છે. પરંતુ પંજાબી, પદ્માવતિકા, માલાલા, ગંગા, મહાદેવી જૈન ધર્મ એકાશ્રમી વ્યવસ્થાને માને છે. પરિણામે લક્ષ્મીમતિ વગેરે રાજમહિલાઓએ જૈન ધર્મની ગ્રહસ્થાશ્રમનું જે મહત્ત્વહિંદુઓમાં છે, જેમાં કીર્તિની પતાકા લહેરાવી છે. પોતપોતાનાં કામ તેવું ન હોય તે તેમાં કેઈ આશ્ચર્ય નથી. તેને અને સ્થાનમાં કર્તવ્યપરાયણ હોવા છતાં લીધે નારીની સ્થિતિમાં પણ અંતર આવી જાય છે. પણ જૈન ધર્મનું આચરણ પણ સુંદર રીતે જ આ રીતે ચતુવિધ સંઘનાં રૂપમાં જૈન ધર્મ અને કરતી. એ-રીતે ભલે ગૃહસ્થ નારી હોય કે સાથ્વી જૈન સમાજની કેટલીક વિશેષતાઓ છે. સાધ્વી જીવન સ્વીકાર્યું હોય પરંતુ તેનું નિર્માણ જે જૈન અને શ્રાવિકાના રૂપમાં જૈન નારી વિશેષ વાતા- ધમે કર્યું છે તે અત્યંત ઉચ્ચ નિર્માણ છે. શ્રાવિકા વરણમાં રહે છે. જ્યારે સાધ્વી બનવાને અવસર નારી અને સાધ્વી વસ્તુત: એક સિક્કાની બે બાજુ આવે છે ત્યારે જૈન નારી સર્વસ્વ છેડીને નિઃશંક છે. રાજમતિ, વસિષ્ઠી, પહિલા, કસા, વંદના ભાવે તે સ્થાને તે ચાલી જાય છે. કોઈ જ પ્રકારનો વગેરે સાથ્વી નારીઓ જૈન ધર્મની શ્રેષ્ઠ મેહ તેને રોકી શકતું નથી. જૈન ધર્મ અને જૈન વિભૂતિઓ છે. વાતાવરણની જૈન નારી પર આટલી અસર છે એટલે
આ ભવ્યતા વર્ણિત કર્યા બાદ સહેજ આગળ ઉપવાસ વગેરે વતે જેટલી ઉત્કટતાથી સાધ્વી
વધતા એક એવું પણ ચિત્ર જોવા મળે છે કે જે નારી કરી શકે છે, ગૃહસ્થ નારી પણ એટલી જ
ધર્મનું નહિ પણ વ્યવસ્થા કે મર્યાદાનું છે અને સહજતાથી કરે છે. આપણે જ્યારે વાંચીએ છીએ
જે ધર્મિષ્ઠ સાધ્વીઓને પણ દુર્બળ બનાવે છે. ધમે કે ભગવાન પાર્શ્વનાથને ૩૮૦૦૦ શિષ્યા (સાધ્વીઓ) જે સ્થાન નારીને દીધું તે જાણે કે આ વ્યવસ્થાએ અને ૩૨૭૦૦૦ શ્રાવિકાઓ તથા ભગવાન મહા- છિનવી લીધું છે. જે સામ્ય અધ્યાત્મ સાધનાએ વીરને ૩૬૦૦૦ સાધ્વીઓ અને ૩૧૮૦૦૦ ?
બતાવ્યું તે જ વ્યવહારમાં બદલાઈ ગયું. કેમકે શ્રાવિકાઓ હતી અને તેમાં પુષ્પચૂલા અને ચંદના,
પુરુષની સાથે તુલના કરતાં નારી નિમ્ન સ્તર પર તથા સુનંદા અને રેવતી તેમજ સુલસા વગેરે પ્રમુખ
ગણાય છે. અને વ્યવસ્થા એવી બની કે સાધુને હતી, ત્યારે સંઘ વ્યવસ્થાને પ્રભાવ અને ધર્મની
સાધ્વી વંદન કરે પરંતુ સાધ્વીને સાધુ વંદન ન ભાવનાના સંસ્કાર સ્વાભાવિક રીતે જ વધે તેવું કરી શકે. પછી તે સાધ્વી કેટલી તપઃપૂત ભલે વાતાવરણ નજર સમક્ષ ખડું થતું હોય છે.
હેય, તેની દીક્ષા પછી વર્ષો વિતી ગયાં હોય શ્રાવિકાઓથી જ સાધવી બનાય છે.
પરંતુ તાજેતરને દીક્ષિત સાધુ પણ તેના (સાધ્વીને આવી રીતે સ્ત્રીને અધ્યાત્મ સાધના અને માટે) વંદનને પાત્ર છે પરંતુ તે સાવી તે સાધુના મેક્ષપ્રાપ્તિમાં પૂર્ણ અધિકાર અપાય છે અને તેનાં વંદનને પાત્ર નથી. એટલી હદ સુધી આ છે કે ત્યાગ અને ભક્તિનાં પ્રયત્નમાં કંઈ પણ વિપ્નનખાયું સાધ્વી સાધુને ધર્મોપદેશ પણ ન આપી નથી વગેરે બાબતે જૈન ધર્મમાં તેનું સ્થાન અને મહત્વ શકે. આ નિયમ છે. અને આશ્ચર્ય એ પ્રગટ કરે છે એટલે જ હેમચંદ્રાચાર્ય સ્ત્રીનાં બળ છે કે આજે પણ તે ચાલી જ રહ્યો છે. અને શીલ વિષે શંકા કરનાર પુરુષને કહ્યું કે સ્ત્રી સ્ત્રીઓમાં માયા પ્રબળ છે અથવા તે ધર્મ પુરુષઅને પુરુષનાં બેલ–શીલમાં કંઈ જ અંતર નથી. પ્રધાન છે યા ધર્મ વિનયરહિત મનાશે....વગેરે વળી સ્ત્રીઓમાં ધર્મભાવના-શ્રદ્ધા વગેરે વધારે જ બચાવપક્ષ આમાં માન્ય નથી. કેટલીક ધાર્મિક હોય છે. તેથી તેની સાધના, યેગ્યતા અને સમ- ભૂમિકાઓથી આ વ્યવહારનું સમર્થન કરીએ તથા
૨૨૦
આત્માનંદ પ્રકાશ