Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
મહર્ષિ વેદવ્યાસજીએ શ્રીમદ્ ભાગવતમાં પ્રથમ સ્કંધના ત્રીજા અધ્યાયમાં અવતારાની ગણના કરેલ છે. તેઓએ બાવીસ અવતાર ગણાવ્યા છે. જો કે હિન્દુ ધમાં ચાવીસ પ્રસિદ્ધ છે. ખાવીસ અવતારામાં આઠમા અવતાર તરીકે શ્રી ઋષભદેવને ગણવામાં આવેલા છે.
અવતારે
હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે, અવતાર એટલે શું ? તે માટે કેવી પાર્શ્વ ભૂમિ હાવી જોઇએ ? ઈશ શક્તિ કયારે અને શા માટે સાકાર થાય છે. ? અવતાર એટલે નીચે ઊતરવું. અવતારવાદની કલ્પના ત્રિકાલામાધિત છે. અવતારવાદના અથ દુ લતા. વાદ નહીં પરન્તુ અપાર પ્રયત્નવાદ, અવિરતકમ, અને અખંડ ઉદ્યોગ, તે શ્રાન્તस्य न सरव्याय देवा : અર્થાત્ જે માણસ થાક લાગે જે એટલેા પરિશ્રમ કરતા નથી એના પર દેવા મિત્રભાવ રાખતા નથી. આ શ્રુતિવચન નજર સમક્ષ રાખી અવિરત પ્રભુનું કાર્યાં કરતા રહીએ તે જ ભગવાન અવતાર લે છે.
www.kobatirth.org
૨૧૬
શ્રીમદ્ ભાગવતની
દૃષ્ટિએ ભગવાન
શ્રી ઋષભદેવજીનુ સંક્ષિપ્ત ચરિત્ર
લે. પ્રા. ન દાશંકર શાસ્ત્રી એમ. એ. સાહિત્યાચા
[હિંદુ ધર્મની એક ખૂબી એ છે કે તે સમન્વય પ્રધાન છે. બીજા ધર્માને અપનાવી પેાતાનામાં સમાવી લેવાનોં તેનો સતત પ્રયાસ રહે છે. આ પ્રમાણે તેણે જૈન અને બૌદ્ધ ધર્મને પેાતાનામાં સમાવી લેવા પ્રયાસ કર્યા છે. બૌદ્ધ ધર્મના સ્થાપક ગૌતમ યુદ્ધને વિષ્ણુના અવતાર તરીકે અને જૈન ધર્મના સ્થાપક ભ. ઋષભદેવને આઠમા અવતાર તરીકે તેણે સ્વીકારી પાતાનામાં સમાવી દીધા છે. હિંદુ ધર્મની દૃષ્ટિએ ભાગવતમાં આપેલુ ભ. ઋષભદેવનુ, ચરિત્ર જૈનોની જાણકારી માટે અહીં આપવામાં આવ્યુ' છે.
તંત્રી]
ઈશ્વરી ચૈતન્ય ત્રણ જુદા જુદા રૂપે પધારે છે (૧) ટ્રાન્સમાયગ્રેશન એટલે એકાદ જીવ દેવ થાય છે. (૨) પઝેશન એટલે જીવમાં દેવતાના સંચાર થાય છે. (૩) ઈમેનેશન એટલે અ‘શાવતાર. જ્યારે
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
અવતાર એ જુદી જ શક્તિ છે. નિરુપાધિક સાપાધિક થાય છે. આથી ઈમન કહે છે કે અવતાર એ દરિયા ઉપરનું ફીણુ છે. મેાજા માઇલ અડધા માઈલથી ચડતાં, પડતાં, આખ તાં આવે અને પછી શુભ્ર ફીણુ દેખાય તે રીતે મહાપુરુષોના અવિરત પ્રયત્નને લીધે ટ્રાન્સમાયગ્રેશન, ઇમેનેશન અને પઝેશન એ મહા પુરુષોના પ્રયત્નથી અવતાર આવે છે. સક્ષેપમાં, માનવી પ્રયત્નનુ સુંદર શુભ્ર ફીણ એટલે અવતાર. જૈનદર્શન ઇશ્વર અવતાર લે છે તે માન્ય તાને માનતુ નથી. હવે આપણે શ્રી ઋષભદેવજીના ચરિત્ર વિષે ટૂંકમાં જોઇએ,
શ્રીમદ ભાગવતના પાંચમા સ્કંધમાં શ્રી ઋષભદેવનુ કથાનક આવે છે. રાજા પરીક્ષિતના પ્રત્યુત્તરમાં પરમજ્ઞાની અને પરમ વૈરાગી શ્રી શુકદેવજી કહે છે કે પ્રિયવ્રત નામને ભગવદ્ ભક્ત અને આત્મારામ રાજા હતા. તેણે પ્રજાપતિ વિશ્વકર્માની પુત્રી બહિષ્મતીની સાથે લગ્ન કર્યાં હતા. આનાથી તેને દસ પુત્ર થયા હતા. તેમાં જ્યેષ્ઠ પુત્રનુ નામ આગ્નીધ્ર હતું. પિતાને તપસ્યામાં લાગેલા જોઈ આગ્નીદ્રે રાજ્ય કારભાર સંભાળ્યેા. તેણે પૂર્વચિત્તિ નામની અપ્સરા સાથે લગ્ન કર્યું". તેનાથી તેને નવ પુત્ર ઉત્પન્ન થયા, જેમાં જ્યેષ્ઠ પુત્રનુ' નામ નાભિ હતું. ત્યારબાદ
માત્માના પ્રકાશ
| SR No. | 531793 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 10 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 60 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |