________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તે બહુ કિરાવી અને દક્ષિણમાં પણ પાંડ્ય રાજાને પવણુસૂત્રની રચનાઓ કરી. આ કાર્યમાં હરાવ્યું. આ રીતે તેણે પોતાના રાજ્યને વિસ્તાર ભિખરાયને તેની પટરાણ પુર્ણમિત્તા (પુણ્યમિત્રા) પિતાનું કલિંગાધિપતિ ચક્રવર્તી સમ્રાટનું બિરૂદ એ ખૂબ મદદ કરી રહી હતી. સાર્થક કર્યું. આવા વિજ મેળવ્યા ઉપરાંત તેણે પ્રજાહિતનાં
આ ઉપરાંત, જૈન નિગ્રંથ અને નિગ્ર"થીઓને કામ પણ સારી રીતે કર્યા હતાં. પિત ના રાજ્યત્વ ગિરિ અને ઉદયગિરિ ઉપર ગુફાઓ (લયને તેણે
વર્ષાકાલ દરમિયાન સુખપૂર્વક રહેવા માટે ખંડકાળના છઠ્ઠા વર્ષે તેણે રાજસૂય યજ્ઞ કર્યો અને પ્રજાના કેટલાક કરવેરા માફ કર્યા. ત્રણસો વર્ષ
કેતરાવી હતી. તેની પટરાણ પુણમિત્તા તથા પહેલાં નંદરાજાએ જે પાણીની નહેર કાઢી હતી,
પુત્ર વક્રદીપે પણ આવી ગુફાઓ કોતરાવી હતી. તેને સમરાવી ખેતીને આબાદ કરી.
હવે આપણે યુગપ્રધાનપટ્ટાવલીના આધારે આ તેરમા વર્ષમાં કઈક અંગગ્રંથનું સંસ્કરણ
બાબતનો વિચાર કરીએ. આર્ય સુહસ્તી વી. નિ.
સં. ૨૯૧ સુધી યુગપ્રધાન હતા. ત્યારબાદ માથુરી કરાવ્યું તે શિલાલેખમાં એક અસ્પષ્ટ ઉલ્લેખ છે.
વાચના પ્રમાણે આર્ય બલિરૂહ, સ્વાતિ (ઉમાહું માનું છું કે હિમવત્ થેરાવલીમાં જૈન
સ્વાતિ?) અને શ્યામાચાર્ય અનુક્રમે યુગપ્રધાન સિદ્ધાંતના પુનરુદ્ધાર માટે જૈન નિર્ગશે અને
થયા. શ્યામાચાર્ય વી. નિ. સં. ૩૭૬માં સ્વર્ગ નિર્ચથીઓની સભાને જે ઉલ્લેખ છે તેને એ
વાસી થયા. આ ત્રણે યુગપ્રધાનને સમય વી. નિર્દેશ કરે છે.
નિ. સં. ૨૯૧થી ૩૭૬સુધી છે. એટલે વી. ઘેરાવવીકારના કથન પ્રમાણે બાર વર્ષના દુકાળને નિ. સં. ૩૧૩ના અરસામાં આ ત્રણેય એક સાથે લીધે તીર્થકરે અને ગણધરેએ પ્રરૂપિત જીવિત હવાને અને આ સમય દરમિયાન ભિખુસિદ્ધાંતને ઘણે ભાગ નષ્ટપ્રાય થઈ ગયા હતા. રાયની સભામાં ઉપસ્થિત થઈ અંગરચના કરી આ સિદ્ધાંતને સંગ્રહ અને જૈન ધર્મને પ્રચાર હોવાની પૂરેપૂરી શક્યતા છે. એટલે થેરાવાલીકારની કરવાના હેતુથી ભિખુરાયે શ્રમણ નિર્ગથે અને ખારવેલના સમય તથા સભા વિષેની હકીકતને નિગ્રંથીઓની એક સભા બોલાવી. તેમાં આર્ય યુગપ્રધાનપટ્ટાવલી સાથે બરાબર મેળ બેસી રહે છે. મહાગિરિની પરંપરાના આર્ય બલિરૂહ, ધિ
ઉપર પ્રમાણે ભ મુરાય ખારવેલના રાજ્યના લિંગ, દેવાચાર્ય, ધર્મસેનાચાર્ય, નક્ષત્રાચાર્ય આદિ બસે જિનકલ્પી સાધુ તથા આર્ય સુહસ્તીની
છે. પહેલા તેર વર્ષની માહીતી મળે છે, ત્યાર પછીની પરંપરાના આર્યસુસ્થિત, આર્ય સુપ્રતિબદ્ધ, ઉમા
- માહિતી મળતી નથી. થેરાલીકાર પ્રમાણે ત્રીસ સ્વાતિ, શ્યામાચાર્ય આદિ ત્રણ વિકલ્પી ૧
છે. વર્ષ રાજ્ય કરી ચેપન વર્ષની ઉંમરે વી. નિ. સાધુ તથા પિોઈણી આદિ ત્રણસો નિગ્ર"થીઓ સ. ૩૩૦માં તેનું દેહાવસાન થયું. ઉપસ્થિત થયાં હતાં. આ બધાને વંદણું કરીને જેમાં “
તિગાલી પUણય” નામને એક ભિક્ષુરાયે દષ્ટિવાદ અંગને સુવ્યવસ્થિત કરવાની પ્રાચીન પ્રકરણ ગ્રંથ છે. તેમાં ભ. મહાવીરના વિનંતિ કરી. આ વિનંતિ ધ્યાનમાં લઈને આ નિર્વાણ બાદ ૬૦૫ વર્ષ અને પાંચ માસ વીત્યા આચાર્યોએ ભિખુરાયને મરથ પૂર્ણ કર્યો. આ પછી શકસંવત્સરને પ્રારંભ થયે તેમ જણાવ્યું ઉપરાંત આર્ય બલિરાહે વિદ્યાપ્રવાહ નામના છે એટલે કે ઈ. પૂ. પર૭ના વર્ષમાં મહાવીર અંગમાંથી અંગવિદ્યાની, ઉમાસ્વાતિએ પવૃત્તિ નિર્વાણ થયું. સામાન્ય જૈન જનતા આ કાળસહિત તત્વાર્થાધિગમસૂત્રની અને શ્યામાચાએ ગણના સ્વીકારે છે. પ્રસિદ્ધ ઇતિહાસવિદ્દ પૂ.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only