Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કવિ લાવણ્યસમયરચિત પર્યુષણગીત
સંપાદક—શ્રી અગરચંદ નાહટા-બીકાનેર
સોળમી સદીના ગુજરાતી જૈન કવિઓમાં લાવણ્યસમય બહુ જ પ્રસિદ્ધ કવિ છે. તેમના રચેલા વિમલપ્રબંધ ઉપર ડે. ધીરજલાલ શાહે સંશોધન નિબંધ લખ્યો છે. તેમની કેટલીક રચનાઓને ડો. શિવલાલ જેસલપુરાએ સંપાદિત કરીને પ્રસિદ્ધ કરી છે. તેમાં નેમિરંગરત્નાકર છંદ શ્રી લાલભાઈ દલપતભાઈ સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિર ભારત અને બીજી પાંચ કૃતિઓ “કવિ લાવણ્યસમયની લઘુ કાવ્ય કૃતિઓ' નામથી ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય ભારત પ્રકાશિત થયેલ છે. આ ગ્રંથમાં કવિ લાવણ્યસમયની ૪૨ કૃતિઓની સૂચિ આપવામાં આવી છે. આને ઉલ્લેખ ઐતિહાસિક રાસસંગ્રહ જૈન ગુર્જરસંગ્રહ ભા. ૧-૩માં કરાયો હતો. આમાં આવતા ઉલ્લેખવાળી કૃતિઓ સં. ૧૫૪૩ થી સં. ૧૫૮૯ સુધીના સમયની છે. એટલે તેઓ લગભગ સાઠ વરસ સુધી રચના કરતા રહ્યા હતા. કારણ કે તેમનો જન્મ સં. ૧૫ર ૧માં થયો હતો અને કાવ્યરચના કરવાનો પ્રારંભ તેમણે સોળમા વર્ષથી કરી દીધો હતો. આટલા લાંબા સમયમાં આવા સારા કવિએ માત્ર ૪ર કૃતિઓ જ રચી હોય તેમ બને નહીં. એમ લાગે છે કે એમની લઘુ કૃતિઓની શોધ બરાબર થઈ નથી. અમારા સંગ્રહમાં મારા જાણવા પ્રમાણે ૨૦ એવી અજ્ઞાત રચનાઓ છે, જેમનાં નામો ડે. શિવલાલ જેસલપુરાએ આપેલી સૂચિમાં નથી.
રાજસ્થાન પ્રાચ વિદ્યા પ્રતિષ્ઠાન, જોધપુર તથા અન્ય કેટલાક જ્ઞાનભંડારોમાં મેં કવિ લાવણ્યસમયની અજ્ઞાત કૃતિઓ જોઈ છે. પણ નાની નાની કૃતિઓનું વિવરણ મેં રાખ્યું નથી. કારણ કે પ્રાપ્ત રચનાઓની
ખ્યા સૌથી પણ વધી જાય છે. મારા સંગ્રહમાં પણ આ કવિની કેટલીક અજ્ઞાત રચનાઓની હસ્તપ્રતા તથા કેટલીક રચનાઓની નકલે છે. તેમાંથી મહાલક્ષ્મીગીત જૈનમિત્ર સાપ્તાહિકના દીપાવલી અંકમાં હું પ્રસિદ્ધ કરી ચૂક્યો છું. હવે પર્યાવણ મહાપર્વ સંબંધી તેમની એક રચના અહીં પ્રસિદ્ધ થાય છે. આની ૧૭ મી સદીમાં એક પત્ર ઉપર લખેલી પ્રતિ અભય જૈન ગ્રંથાલયમાં છે. ૭ લાંબાં પદોનું આ ગીત બહુ જ પ્રેરણાદાયક છે. પર્યપણુપર્વના શુભ કાર્યધર્મની આમાં પ્રેરણા આપેલી છે.
પત્ર ૧, ૧૭ મી શતાબ્દીના શ્રાવકેના પઠનાર્થે લખાયેલ છે.
कविवर लावन्य समय रचित : पर्व पर्यषण गीत
पयूषण कर्तव्य-तप-देवपूजा-गुरुवंदन गिरवर मांहि मेर वडु रे, नदीय वडी जिम गंग । परव पजूसण तिम वडू रे, परव सविहु मांहि चंग । परव सविहु मांहि चंग सुषी जइ, रंग तणु छइ रेड । आव्यउ परब पजूसण प्रीयडा, धरमन कीजइ रेड । के उपवास करइ पंचासी, मास-खमण मन-रंगइ ।
पनर तणी छह वात पाधरी, ऊलट आंणु अंगि । પર્યુષણ પર્વ : વિશેષાંક
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531793 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 10 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 60 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |