________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરી પળાવે છે. હેતુ એ હોય છે કે પેટમાં વધુ એ પ્રશ્ન સ્વાભાવિક રીતે આગળ આવી ઊભો કચરો ભેગો થવા ન પામે. પેટમાં ખેરાક પરિમિત રહે છે, તેને વિચાર કરે જોઈએ. અગર નહીંવત્ જવાથી પેટ સાફ થવા માંડે અને આપણે આપણા ખાનપાન અને આદતે કે પેટમાં જઠરાગ્નિ પ્રજ્વલિત થાય અને રેગનું નાનાસરખાં વ્યસન ઉપર નિગ્રહ નહીં મૂકવાથી મૂળ નષ્ટ થઈ જાય. મતલબ કે, આ શરીરમાં જેમ આપણા શરીરમાં અનેક વ્યાધિઓનો સંગ્રહ જેટલા રોગ વ્યાધિ થાય છે તે બધાનું કારણ કરીએ છીએ, તેમ આપણે આપણા મનને ગમે કઈ હોય તે તે અપચન એ જ હોય છે. અને તેમાં આચરણ કરતા રેકતા નથી તેને લીધે આપણે એ પેટમાં સંઘરેલે કચરે બાળી નાખવા માટેના અનેક કુકૃત્ય અને અશુભ પ્રવૃત્તિ કરવા લલચાઈએ ઉપાય જવા પડે છે. બાળવાનું કામ તે અગ્નિ છીએ અને તદ્દન આપણા જ હાથે આપણું બૂરું જ કરે, એ અગ્નિ પ્રત્યક્ષ જવાલા અને ભડકાને આપણે કરતા રહીએ છીએ, તે માટે જે આપણા હોય કે પછી સુપ્તાવસ્થામાં હેય પણ અગ્નિનું મનને કચરો દૂર કરે હોય તે આપણે શાસ્ત્રઉપમાન તે તેને અપાય જ છે. આપણા પેટમાં કારમાં બતાવેલ છે બાહ્ય અને છ અત્યંતર તપનું ભૂખ લાગે છે અગર તૃષા લાગે છે ત્યારે એ કાર્ય સેવન કરવું જોઈએ. એ તપ સાક્ષાત્ અગ્નિ છે. પેટમાં રહેલા અગ્નિનું જ હોય છે. અને એ વિશ્વા. અને તે મનને કચરે બાળી નાખવાનું કાર્ય સહજ નરની શાંતિ કરવા માટે આપણે અન્ન અને રીતે કરી આપે છે. જૂના કર્મો બાળી નાખવા પાણીને ઉપયોગ કરીએ છીએ. મતલબ કે, કચરો માટે તપને અગ્નિ પ્રગટાવવાની જરૂર છે, તેમ બાળી નાખવા માટે આપણે અગ્નિને પ્રજવલિત ન કર્મરૂપી કચરો ભેગો ન થાય તે માટે આપણું કરીએ છીએ. અને એ અગ્નિ જ્યારે વધારે જીવન નિયમ-કરી નાંખવું જોઇએ. તે માટે પ્રમાણમાં પ્રજવલિત થઈ નુકશાન કરવા બેસે છે નવા વતે તેમજ નિયમ આપણે ચૂંટી કાઢવા ત્યારે તેને ઉપશાંત કરવા માટે પાણી, ઠંડક કે જોઈએ. અને આપણું કુટે અને નાનાં મોટાં શાંતિને ઉપયોગ કરી તેને શાંત કરવો પડે છે. વ્યસન દૂર કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા શરીરને અત્યંત ક્ષીણ કરી નાખે એવો અગ્નિ શાંત જોઈએ, અને તે ભીષ્મ-પ્રતિજ્ઞાથી પાળવા જોઈએ. જ કરવું પડે. કારણ કે શરીરના સાધન વડે જ એ વસ્તુ ઘણુઓને કઠણ અને અશક્ય જેવી આપણે આ જીવન વ્યતીત કરીએ છીએ. તે લાગે, પણ એ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે એમાં શરીરને જ નાશ કરી બેસીએ ત્યારે એ વસ્તુ અશક્ય જેવું કશું નથી. અમે જોયું અને પણ આત્માને અવળે માર્ગે દોરી જનારી કહેવાય. અનુભવ્યું છે કે, એક સામાન્ય જેવા ભાઈને ચા જે નેકર મારફતે આપણે આપણું કામ કરાવીને પીવાનું ઘણું વ્યસન હતું એ એટલે સુધી કે, છીએ તેના ચરિતાર્થની ફીકર તે આપણે રાખવી દિવસ અને રાત મળી ૧૮-૨૦ વખત એ ચા જ રહી.
પીતા. એક દિવસે હેજ બોલતા તેઓએ ચાનાં આપણે કઈ પણ શુભ કે અશુભ કર્મ કરવાને દુષ્પરિણામ જાણી ચા નહીં પીવાની પ્રતિજ્ઞા પ્રસંગે ઉપસ્થિત થતા સાવચેતી રાખી આપણું કરી. અને સાથે સાથે ખાંડ નહી વાપવાની પણ આત્માને નુકશાન પહોંચે નહીં એની કાળજી પ્રતિજ્ઞા લીધી અને અમે સાચું કહીએ છીએ કે, રાખવી જોઈએ, એ વસ્તુ સમજી શકાય તેમ છે. એ ભાઈએ પિતાની પ્રતિજ્ઞા અક્ષરશઃ મરણત પણ અત્યાર સુધી જે અશુભ કર્મો આપણું હાથે સુધી પાળી. આ દાખલો એવું સિદ્ધ કરી આપે થઈ ગયેલાં છે તેનું શું? એ જે કચરો આપણે છે કે, એમાં અશક્ય જેવું કાંઈ નથી. ઢીલી વાતે પિતાની જ ભૂલથી ભેગે કરેલું છે તેનું શું? કરવી એ આપણું નબળાઈ અને વેવલાપણું છે.
પયુષણ પર્વ : વિશેષાંક
For Private And Personal Use Only