________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સરક
દરજી કાકા કાનું સુકારા,
R
આ વિશ્વ એટલે આપણું પૃથ્વી, સૂર્યમાલા અને તારા જ
જ નક્ષત્રથી બનેલું આ વિશ્વ ફક્ત અગ્નિ અને તદનુ છે પંગિક વિઘતુથી બનેલું છે એમ માનવામાં જરાએ ખોટું નથી. અગ્નિ છે જ પિતાની શકિતથી બધાઓને એકત્ર જોડી રાખે છે તેમ બધાઓને છૂટા પણ કરી નાખે છે, એ ખુલ્લી રીતે જોવામાં આવે છે. કાષ્ઠમાં અગ્નિ સત્તારૂપે છુપાયેલું છે તેમ દરેક વસ્તુમાં અગ્નિ સુપ્તાવસ્થામાં રહેલે છે. કેઈ પણ બે વસ્તુઓ પરસ્પર ઘસાતા ગરમ થાય છે, એ અનુભવસિદ્ધ વસ્તુ છે. બે હાથ એક પર એક ઘસતા ગરમ થાય છે એ અગ્નિનું જ પ્રદર્શન છે, એ સુસ્પષ્ટ છે.
કેઈપણ સારું કે ખોટું કર્મ આત્મા સાથે જોડાય છે. એમાં પણ એવી જ શક્તિ કામ કરે છે. જ્યારે કઈ પણ કર્મ આપણે કરીએ છીએ ત્યારે તેની સાથે જે રસ કે તાલાવેલી હોય છે તેને રસ અને આતુરતા કે અંતરની લાગણી જોડાયેલી હોય છે. તે જેટલા પ્રમા– ણમાં તીવ્ર કે શુષ્ક હોય છે તેટલા પ્રમાણમાં તે આત્માની સાથે ચેટ છે. ખેટું કર્મ હો અગર સારું ધર્મક્રિયા જેવું કમ હે, એની જ પાછળ જેટલા પ્રમાણમાં મનની લાગણી પરોવાયેલી હોય છે તેટલા જ જ પ્રમાણમાં તેને આત્માની સાથે બંધ ઉત્પન્ન થાય છે. શુષ્ક અને 60 મનની લાગણી વગરનું કેઇ પણ સારું કે ખોટું કર્મ આત્મા સાથે તીવ્રરૂપે જોડાઈ શકતું નથી. અભાવિતપણે અને જડ રીતે કરેલા કઈ પણ શુભ કે અશુભ કર્મની અસર આત્મા ઉપર થતી નથી. એટલે કર્મ અને આત્માને મેળ થવા માટે વચમાં એક શકિતની જરૂર લાગે છે. અને તે શક્તિને આપણે અગ્નિ કે વિદ્યુત્ કહીએ તે તે બરાબર છે. કોઈ પણ કારની પાછળ આનંદ, પ્રમોદ અગર સમાધાનની છે
-: લેખક :- ૨ લાગણું જરા જેવી પણ ન હોય તે તે કર્મની આત્મા ઉપર અસર થતી નથી. કેઈ પણ ઈરાદો મનમાં ન હોય અને અસાવધાનીથી કે સ્વ, બાલચંદ હીરાચંદ દોષની ક્રિયા ભૂલમાં થઈ જાય અને તે પછી મનને આંચકો લાગે ત્યારે જ “ સાહિત્યચંદ્ર” જ તે અશુભ કર્મની અસર આત્મા ઉપર થતી નથી. કારણ તેમા કર્મ ન
જ ક કરનારાને કેઈ સ્વાર્થ હોતો નથી. અને એ અશુભ ક્રિયા વગર જ થ ઇ હેતની હોય છે તેથી આત્મા સાથે તેનું જોડાણ છતાં એમાં ખૂન કરવાને હેતુ સિદ્ધ ન થાય અને થવા માટે જે અગ્નિની શકિત જોઈએ તેના અભાવે બનાવ અકસ્માત બન્યું છે એમ પુરવાર થાય તે તેમાં જરાએ તીવ્રતા હતી નથી અને તેને લીધે ગુનેહગાર છૂટી જાય છે. વધુમાં વધુ બેદરકારી માટે તે અશુભ કિયા પણ આત્માને ખોટી અસર કરતી કદાચ એને સજા થાય. કર્મ આત્માને વળગવા નથી. ન્યાય કેર્ટમાં પણ પ્રત્યક્ષ ખૂન કેસ હાય માટે પણ એ જ સિદ્ધાંત લાગુ થઈ શકે તેમ છે.
થાકૉ કૅ વાઘાણાજા
સર
પર્યુષણ પર્વ : વિશેષાંક
૧૯૧
For Private And Personal Use Only