________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાવીરસ્વામીના ગણનાપાત્ર ભો
(લે. પ્રે. હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ.) જૈન દર્શન પ્રમાણે કોઈ પણ જીવની આદિ નથી તેમજ એને અંત પણ નથી. અર્થાત જીવ અમુક સમયે ઉત્પન્ન થયા નથી તેમજ એ કદાપિ નાશ પામનાર નથી. આમ એ શાશ્વત પદાર્થ છે. આથી તે એક જૈન ગ્રન્થમાં નીચે મુજબને ઉલ્લેખ છે –
જે જ, જીવે છે અને જીવશે તે “જીવ’ છે. નહિ કે જીવે છે તે “જીવ’.
જીવ અનાદિકાલીન હોઈ એના સમ્યત્વની પ્રાપ્તિ પૂર્વેના ભવોની કંઈ ખાસ કિસ્મત નથી. એના ભવેની ગણના જે ભવમાં એ સમ્યકત્વ પામે તે ભવથી કરાય છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામીને માટે પણ તેમ જ છે. એમણે એકંદર કેટલા ભો કર્યા તેની સંખ્યા સ્પષ્ટપણે કઈ આગમમાં દર્શાવાયેલી જણાતી નથી. સમવાય (સુત્ત ૧૩૪)માં પશ્ચાનુપૂવીએ ગણતાં મહાવીરસ્વામીને પોલિ તરીકેને ભવ છડ઼ો છે એમ કહ્યું છે. આથી મહાવીરસ્વામીના છ ભવો તે થયા જ છે એમ ફલિત થાય છે. એમના વિવિધ ભવની કેટલીક વિગતે અવસ્મયની નિજજુત્તિમાં અપાયેલી છે અને તેમાં કાલાંતરે કઈ કઈ ઉમેરાઈ છે. આ નિજજુત્તિમાં પણ ભવેની સંખ્યાને નિર્દેશ નથી. એમાં મહાવીરસ્વામીના ભવો વિષે પ્રકાશ પડાય હોઈ હું આ નિજજુત્તિમાંથી નિમ્નલિખિત ગાથાઓ અત્ર રજૂ કરું છું.
“ पन्थ किर देसित्ता साहणं अडविविप्पणट्ठाण । सम्मत्तं पढमलम्भा बोद्धब्बो बद्धमाणस्स लध्दूण य सम्मत्त अणुकम्पाए उ सो सुविहियाण । भासुरवरबोन्दिधरो देवो वेमाणिओ जाओ
| ૨૪૭ | चइऊण देवलेोगा इह चेव य भारहम्मि वासम्मि । 'इक्खाग' कुले जाओ उसभसुअसुओ मरीइ त्ति
| ૨૪૮ ! "इक्खागेसु मरीई चउरासीई अ वम्भलोगम्मि । कोसिउ 'कुल्लागम्मी असीइमाउं च संसारे
છે કo | थूणाइ पूसमित्तो आउं बावतरं च सोहम्मे । चेइअ अग्गिज्जोओ चावट्ठीसाण कप्पम्मि
| કક? | ૧ આ નિજજુત્તિ શ્રુતકેવલી ભદ્રબાહુ સ્વામીએ રચી. ત્યારબાદ આગળ જતાં એની સંકલના કરાઈ છે. એમાં લઘુ ભાષ્યની ગાથાઓ વગેરે ઉમેરાઈ ગઈ છે. જુઓ જ્ઞાનાંજલિ (પૃ. ૪૯)
૨. “ હું
૧૧૦
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
