________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
STEREFFEBRSHSHSTFgRgRgFFERRESTERERS
મહોપાધ્યાય ધર્મસાગરજી ગણિની જીવનરેખા. વિકિપEURSHIRISHUFF - (૩) વિષRESENTURE (લેખક–છે. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા. M. A.)
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૬૪ થી શરૂ) મહાવીરવિજ્ઞપ્તિદ્વત્રિશિકા-જિનરત્નકેશ (પૃ. ૭૦૭) પ્રમાણે આને જ વરદ્વાચિંશિકા કહે છે. પૃ. ૩૪૩ પ્રમાણે આનું બીજું નામ વર્ધમાનદ્વત્રિશિકા છે. આનું નામ વિચારતાં એમાં ૩૨ ૫ઘો હશે એમ લાગે છે, જો કે અન્યત્ર આનું નામ મહાવીરાવસિષટચિંશિકા જવાય છે. એ સાચું જ હોય તો અંતમાં “ષટત્રિશિ' શબદ ૩૬ સૂચવે છે અને તે પ્રમાણે ૩૬ હોવા જોઈએ.
- આ બત્રીસીને અગે છે. સા. સં. ઇ.૫, ૫૮૭)માં “ નવરસારૂસાજ વર્ષે ! ૧૬૬૮ માં” એવો ઉલ્લેખ છે. જેનાનંદ પુસ્તકાલયમાં ૫૪ વૃત્તિની 'હાથથી છે. એમ “ નવ-રસ-રસા–રાજ ” એ ઉલ્લેખ છે. એ ઉપરથી વૃત્તિ વિ. સં. ૧૬૬૯ માં રચાયાનું જોઈ શકાય છે. એમાં ધર્મસાગરે જાતે આ કૃતિ ઉપર સંસ્કૃતમાં વૃત્તિ રચી છે. આ કૃતિ એમના બંધુ વિમલસાગરે સુધારી છે.
જૈન ગ્રંથાવલી(પૃ. ૨૮૯)માં અનાતકક વર્ધમાનષત્રિશિકાની નેધ છે. સત્યસભાગ્યના શિષ્ય ઈન્દભાગ્યે મહાવીરવિજ્ઞપ્તિષવિંશિકા રચી છે. આ બધુ તેત્રધારા એમણે લગભગ અગિયાર અજૈન દર્શનેની અસત્યતા સિદ્ધ કરવા પ્રયાસ કર્યો છે. આ કૃતિ જ્યારે સાગર 'ગ૭ ઉપર રાજસાગરસૂરિનું આધિપત્ય હતું ત્યારે રચાઈ છે.
વિરહાવિંશિકા યાને વર્ધમાન-દ્વાચિંશિકા નામની કૃતિ સિદ્ધસેન દિવાકરે રચ્યાનું મનાય છે. વળી અન્ય કેઈએ પણ એ નામની કૃતિ રચી છે.
પડશકી-જિનરત્નકેશ(પૃ. ૪૦૫) પ્રમાણે આનું બીજું નામ તરવપ્રદીપદીપિકા છે. એ ગુરુતરવપ્રદીપને આધારે રચાઈ છે. ષોડશકીને કેટલાક ડિશશ્લોકી કહે છે. આના ઉપર સ્વપજ્ઞ વૃત્તિ છે.
પડશકી વૃત્તિનું બીજું નામ ગુરૂવપ્રદીપિકા છે અને એનું પરિમાણ ૧૦૦૦ બ્લેક જેવડું છે એમ જૈન ગ્રંથાવલી(પૃ. ૧૬૪)માં કહ્યું છે.
જન ગ્રંથાવલી અનુક્રમણિકા. પૃ. ૮૮)માં ધર્મસાગરના નામની સામે ૨૧૮ ને પૂછાંક છે, પણ એ પાના ઉપર એમની કઇ કૃતિ નથી એટલે આ અંક ઓટો છે, કોઈ બીજો જ હોવો જોઈએ.
૧ આ તપાસતાં વીરદ્રાવિંશિકા તેમજ મહાવીરવિસિદ્ધાત્રિશિકા એમ બને નામ ટકામાં છે એમ જણાયું છે.
For Private And Personal Use Only
