________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિનય
શ્રીમદ રાજચંદ્ર રાજગૃહી નગરીના રાજ્યસન પર જ્યારે શ્રેણિક ચંડાળે કહ્યું : “ આપ મારો અપરાધ ક્ષમા રાજા વિરાજમાન હતા, ત્યારે તે નગરીમાં એક ચંડાળ કરજે. સાચું બોલી જાઉં છું કે મારી પાસે એક રહેતા હતા. એક વખતે ચંડાળની સ્ત્રીને ગર્ભ રહો, વિદ્યા છે તેના યોગથી હું એ કેરીઓ લઈ શકે.” ત્યારે તેને કેરી ખાવાની ઈચ્છા થઈ. તેણે એ લાવી અભયકુમારે કહ્યું: “મારાથી ક્ષમા ન થઈ આપવા ચંડાળને કહ્યું.
શકે. પરંતુ મહારાજા શ્રેણિકને એ વિદ્યા તું આપ, ચંડાળે કહ્યું : “આ કેરીને વખત નથી, એટલે તે તેઓને એવી વિદ્યા લેવાનો અભિલાષ હેવાથી મારે ઉપાય નથી. નહીં તે હું ગમે તેટલે ઊંચે રાજાને એ વિદ્યા શિખવવાના તારા એ ઉપકારના હેય ત્યાંથી ભારી વિદ્યાના બળ વડે કરી લાવી બદલામાં હું તારો અપરાધ ક્ષમા કરાવી શકું.” આપીને તારી ઈચ્છા પૂરી કરત”
ચંડાળે એમ કરવા હા કહી પછી અભયકુમારે ચંડાળપત્નીએ કહ્યું : “રાજાની મહારાણીને ચંડાળને શ્રેણિક રાજા જ્યાં સિંહાસન ઉપર બેઠા બાગમાં એક અકાળે કરી દેનાર આંબો છે, તે પર હતા ત્યાં લાવીને સામે ઊભો રાખે અને સઘળી અત્યારે કેરીઓ લચી રહી હશે. માટે ત્યાં જઈને એ વાત રાજાને કહી બતાવી. કરી લાવે
એ વાતની રાજાએ હા કહી. ચંડાળે પછી સામા પિતાની સ્ત્રીની એ ઈચ્છા પૂરી પાડવા ચંડાળ ઊભા રહી થરથરતે પગે શ્રેણિકને વિદ્યાને બોધ તે બાગમાં ગયો. તેણે ગુપ્ત રીતે આંબા નજીક જઈ, આપવા માંડ્યો. પણ તે બોધ એને લાગે નહીં ! મંત્ર ભણીને એને નમાવ્યો અને કેરી લીધી. બીજા
ઝડપથી ઊભા થઈ અભયકુમાર નતાથી બોલ્યા: મંત્રવડે તેને હતું તેમ કરી દીધો. પછી તે ઘેર છે
મહારાજ ! આપને જે વિદ્યા શીખવી હોય, તો આવ્યો. અને તેની સ્ત્રીની ઈચ્છા પૂરી કરી. પછી
એની સામા આવી ઊભા રહે; અને એને સિંહાસન
. દરરોજ તે ચંડાળ વિદ્યાબળે ત્યાંથી કરી લાવવા લાગ્યા. આ રાજાએ વિદ્યા લેવા ખાતર એમ કર્યું તે
એક દિવસે ફરતાં ફરતાં માળીની દષ્ટિ આંબા ભણી તત્કાળ વિદ્યા સાધ્ય થઈ. ગઈ. કેરીઓની ચોરી થયેલી જોઇને તેણે શ્રેણિક રાજા
એક ચંડાળને પણ વિનય ક્યાં વગર શ્રેણિક આગળ નમ્રતાપૂર્વક હકીકત જણાવી. શ્રેણિકની
જેવા રાજાને વિદ્યા સિદ્ધ ન થઈ. તાત્પર્ય એ કે આજ્ઞાથી બુદ્ધિશાળી પ્રધાન અભયકુમારે યુક્તિવડે તે
સવિદાને સાધ્ય કરવા વિનય કરો. આત્મવિદ્યા ચંડાળને શોધી કાઢયે. પ્રધાને તેને પોતાની આગળ
પામવા ગ્ય ગુરુને જે વિનય કરીએ તે કેવું તેડાવીને પૂછયું: “આટલા બધા માણસો બાજુમાં રહે
મંગળદાયી થાય ! છે, છતાં તું કેવી રીતે ચઢીને એ કરી લઈ ગયે કે જે વાત કળવામાં પણ ન આવી? એ તું મને કહે.”
( ‘ સમર્પણ”માંથી સાભાર)
શ્રી આત્માના પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only