Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ૧૬ હરણ, ૧૭ બકરો, ૧૮ નંદા(ઘા)વર્ત, ૧૯ તેમાં પણ ‘કુંભ” અને “કાચબો ” છે. વિશેષમાં કળશ, ૨૦ કુંભ યાને ઘડે, રા નીલ કમળ ૨૨ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષ ચરિત્રના અંગ્રેજી અનુવાદશંખ, ૨૩ ૫ અને ૨૪ સિંહ.
(પ્રથમ ખંડ)માં પણ લગભગ અંતમાં જે ૨૪ મતાંતર-કમલવિજયના શિષ્ય આનંદવિજયે લાંછનનાં ચિત્ર છે તેમાં પણ એમ જ છે. આમ જે પાંચ બેલ ચોવીશ જિન છંદ વિ. સં. ૧૫દર પ્રણાલિકા જણાય છે તેના સમર્થનાથે હું “કલિમાં રહે છે, એમાં મહિલનાથનું લાંછન “કળશ” કાલસર્વજ્ઞ” હેમચન્દ્રસૂરિએ અભિધાનચિત્તામણિહવાને અને મુનિસુવ્રતસ્વામીનું લાંછન “કાચબો (કાંડ ૧)માં જે નિમ્નલિખિત બે પળો આપ્યાં હેવાને ઉલેખ છે. પ્રસ્તુત પંક્તિઓ નીચે પ્રમાણે છે- છે તે હું રજૂ કરું છું – “પ્રભાવતી રાણી માતા અંગજાત. “ગ્રુપ itsણ્યા વગર રોડ રસ્તા “ કલશ” લંછન પ્રણમું મહિલનાથ-૨૧”
રાણી મનિસબત લંછન “કાચબો, મજા : શીવરાત્રીમવિહત થાઇll
ભાવે વ૬ જિન વીશ-રર” નો વä “છા નથાવત ઘોડા જા વિક્રમની ૧૮મી સદીમાં થઈ ગયેલા જ્ઞાન- મો નીસ્ટોપ રાઃ Hળી હિંદોતાં વિમલરિએ “વીશ જિન લાંછન નામનું
as | ૪૮ ) ચૈિત્યવંદન રચ્યું છે. એમાં એમણે ૧૯મા અને ૨૦મા આને અંગેની પત્ત વિકૃતિ(પૃ. ૧૭)માં તીર્થંકરનાં લાંછન તરીકે “કુંભ” અને “ ક૭૫” નીચે મુજબ લખાણ છે – (યાને કાચબો) ગણવેલા છે. પ્રસ્તુત પંક્તિ નીચે “કૃપા તુર્વિરાતિઃ અતi-જમાવીનાં મુજબ છેઃ
ध्वजा चिहनानि । एते च दक्षिणाविनिवे“મલિ “કુંભ” વખાણીયે शिनो लाञ्छनभेदा इति।" સુરત ક૭૫” વિખ્યાત.”
આ ઉપરથી જાણી શકાય છે કે “ધ્વજને જૈન તવાદ(પૃ. ૨૮, પંચમ સંસ્કરણ)માં અર્થ અહીં “ચિહ્ન” કરવાને છે. વિશેષમાં આ પણ આ પ્રમાણેને ઉલેખ છે. આહત જીવન ૨૪ ચિ જમણું અંગ ઉપર હોય છે. આ જાતિના ત્રીજા ભાગરૂપ મારી ત્રીજી “કિરણાવલી. ઉપરાંત “ચિહ્ન” કહે કે “લાંછન' કહે તે એક (પૃ. ૧૬-૧૭)માં જે ચોવીશ લંછનાં ચિત્રો છે જ છે. આમ હેમચન્દ્રસૂરિએ પણ જેમાં રૂઢ
– બનેલે “લાંછન” શબ્દ વાપર્યો છે. ૧ અહીં “ નંદાવર” ના સંસ્કૃત નામ તરીકે વિસંવાદનાં મૂળ-ચોવીસ લાંછને પછી બાવીસ “નંદાવર્ત ને ઉલ્લેખ છે.
પર તે એકવાક્યતા છે. ફેર બે જ પૂરત છે. ૨ આ ર૯ કડીને છંદ સજજન સમિત્રની
એક બાજુ હેમચન્દ્રસૂરિનું કથન છે તે બીજી બાજુ ઈ. સ. ૧૯૧૩માં પ્રસિદ્ધ કરાયેલી પ્રથમ આવૃત્તિપૃ. ૨૫-૨૭) માં
પવયણસારુદ્ધારના કર્તા મિચન્દ્રસૂરિનું કથન છે. છપાયો છે. એમાં ચાવીશ આ પૈકી એકે કથન સ્વતંત્ર નિરાધાર હેઈ શકે નહિ. તીર્થકરનાં તેમજ એમનાં માતા અને પિતાનાં નામ, એટલે એને કોઈ પ્રાચીન અને પ્રમાકિ ગ્રંથને આધાર એમની નગરીનાં નામ અને એમનો લાંછન એ પાંચ હોવો જોઈએ, તે એ જણાવવા કેઈ કૃપા કરશે? બાબત અપાઈ છે.
કે આ સજજન સમિત્ર (પૃ. ૨૦-૨૧)માં ૪ “કુંભ' અને “કળશ” વચ્ચેનો ભેદ જ છપાવાયું છે.
કરાતાં આમ કહી શકાય.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531620 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1955 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |