________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનધર્મ : જગન્માન્ય વિશ્વધર્મ
૧૦૦ એક માન્યતા એવી છે કે રામેશ્વરપાર સમુદ્રમાં એક વાત આ પ્રમાણે છે. મહાવીરસ્વામી રાજગૃહીના બેટ છે કે જે એક વખત જૈન વિદ્યાનું કેન્દ્રધામ હતું. ઉપવનમાં ધર્મોપદેશ આપતા હતા તેવામાં આ દેડકાજેન ધમ સર્વ માટે છે.
ને પિતાના પૂર્વ જન્મની સ્મૃતિ તાજી થઈ ગઈ
તેનામાં ભકિતભાવને આવેશ આવ્યો અને તુરતજ એક વાત ઈતિહાસ-સિદ્ધ થઈ ચૂકી છે કે શ્રમણ જિતેન્દ્ર મહાવીર સ્વામીને વંદના કરવા લાગ્યા. પણ સંસ્કૃતિના પરમોદ્ધારક મહાવીર સ્વામી અનાય ની, પિતાનું વંદના કાર્ય પૂરું થાય તે પહેલાં તે એક બ્રાહ્મગુ-અબ્રાહ્મણને ભેદ સ્વીકારતા નહોતા. તેમની હાથીના પગ નીચે દબાઈ ગયો ! પરંતુ મરતી વખતે ઉપદેશ સર્વ માટે હતું. આ સંબંધે ખૂહલર સાહેબે શમ
શુભ ભાવના પ્રબળ હોવાથી તે મરીને દેવ થશે. લખ્યું છે કે-હલકી કેમો જેવી કે માળી, રંગારા વગેરેને
આ પ્રમાણે મનુષ્યતર તિર્થચ વગેરે છે માટે પણ દીક્ષા આપવા માટે જૈનધર્મે' સંકોચ રાખ્યું નથી. જૈન ધર્મ' ઉપકારી થયો છે. સર્વ જીવો માટે જૈન જૈન ઉપદેશકે. ઊંચી કામના હિંદુઓને ઉપદેશે છે તે પમનાં દ્વાર ખુલ્લાં છે તે ખરું જ પણ તેથી આગળ વધીને અસંસ્કારી
જગતના ધર્મોમાં જૈનધર્મનું વિશિષ્ટ અને વર્ગના લોકોને પણ ધર્મોપદેશ કરે છે. હેમચંદ્રાચાર્યો
ઉચ્ચતમ સ્થાન-દુનિયામાંહેના તમામ ધર્મોનું લખ્યું છે કે તેમના સમયના રાજાઓએ જંગલના
વર્ગીકરણ બે વિભાગમાં કરીએ તે (૧) ભારતીય આદિવાસીઓમાં સાધુઓ જૈનધર્મને પ્રચાર કરી
અને (૨) બીન-ભારતીય એમ થઈ શકે. બીનશકે તે માટે અનેક સગવડ કરી આપી હતી. સાધુ- ભારતીય ધર્મોમાં મુખ્યત્વે સેમીટીક કુળને ધમો આવે એને અન્ન વસ્ત્રની જંજાળમાં પડવું ન પડે તે માટે
છે. ખ્રીસ્તીધર્મ, ઇસ્લામધર્મ, યહુદીધમ અને તેની રાજા અગાઉથી જ સાધુઓના વિહાર સ્થળે બધી શાખા, ઉપશાખાઓ સેમીટીક કુળમાં આવી જાય છે. સામગ્રી પહોંચાડી દેતા.
આ ધર્મોમાં મુખ્યત્વે સુષ્ટિકર્તા ઈશ્વરની શરણાગતિ મનુષ્યતર છ માટે પણ જૈનધર્મ ઉપકારી છેમુખ્ય સિદ્ધાંત છે, પરંતુ દાર્શનિક દષ્ટિએ તે અપૂર્ણ
Wાગ્રંથોમાં જૈન ધર્મ કેવી રીતે વિશ્વવ્યાપી છે; કારણ કે પૂર્વજન્મ, પુનર્જન્મ અને કર્મના છે તેના ઉદાહરણો આપ્યાં છે. માત્ર મનુષ્ય જીવને નિયમનો સ્વીકાર તેમાં થયેલ નથી. પુનર્જન્મ અને જ તેથી ઉઠાર થાય છે તેમ નથી પણ બધાય કમ સિદ્ધાંત વગર જગને ખુલાસો થઈ શકે જ નહિ. જીવને-માત્ર મનુષ્ય જ નહિ, તિર્ય, નારકી માટે તે ધર્મોમાં એટલી ઊણપ છે. હવે ભારતીય ધર્મો છે, દેવ પણ જેને સિદ્ધાન્તને સાક્ષાત્કાર કરીને તરફ દૃષ્ટિપાત કરીએ. વૈદિક પરંપરા અને શ્રમણ પરમગતિને પામ્યા છે. જેને માન્યતા પ્રમાણે ઉચ્ચ પર પરા એવા બે પેટા વિભાગમાં આપણાં દર્શને વર્ગના દેએ જૈન ધર્મને સ્વીકાર કરેલ છે જ. વહેંચાઈ જાય છે. હિંદુધર્મ મુખ્યત્વે વૈદિક પરંપરાને રૈવેયક જેવા સ્વર્ગ લોકના દેવ તે ખાસ કરીને અનુસરે છે. શ્રમણ પરંપરામાં બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મો જેન ધર્મનુયાયી જ છે. નારકી જીવોને પણ આવે છે. જો કે આ તમામ ધર્મોમાં પુનર્જન્મ સમ્યફવ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. એકેન્દ્રિય જીવોથી માંડીને
અને કર્મને નિયમો માન્ય રખાય છે છતાં જૈન ચતુરિંદ્રિય છે કે જે તિર્યંચ હોય છે. તેઓ
ધર્મમાં કર્મમીમાંસાનું ઘણું સરસ અને વૈજ્ઞાનિક ઢબે મિથ્યાત્વી હોય છે. અણી પંચેન્દ્રિય જીવ પણ નિરૂપણ થયેલું હોવાથી આ બાબતમાં તેનું સ્થાન મિથ્યાલમાંથી છયા હોતા નથી, તે પણ પચે. વિશિષ્ટ છે. હવે સૌથી વધારે ધ્યાન ખેંચાય તેવી વિજય સંશો તિર્યંચ થોડે ઘણે અંશે સખ્યત્વ હકીકત સુધી જઈ શકે છે. આવી હકીકતે કથામાં જૈન સમાજના આચાર્યો, ઉપાધ્યાયે અને સાધુજાણવા મળે છે. એક દેડકાને સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થવાની એનું પ્રધાન કર્તવ્ય ધર્મોપદેશ કરવાનું હોવાથી, જ્ઞાન,
For Private And Personal Use Only