Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સ સાર દશાહ')
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અર્થાત્ દશ અહ એટલે કે પૂજ્ય તે ‘દશાહ',
ઉપરનાં બે પદ્યો ઉપરથી જોઇ શકાય છે કે કૃષ્ણના પિતાનુ નામ વસુદેવ છે અને એની ખે ફાઇનાં નામ કુન્તી અને મદ્દી છે. સમુદ્રવિજય એ વસુદેવના મેાટા ભાઈ થાય છે. એ હિસાબે આ અવસર્પિણીમાં થઇ ગયેલા જૈનાના બાવીસમા તીર્થંકર અરિષ્ટનેમિ યાને નેમિનાથ એ કૃષ્ણના કાકા સમુદ્રવિજયના પુત્ર થાય છે. આમ તેમિનાથ અને કૃષ્ણ એ કાકા કાકાના ભાઈ થાય છે.
રાણ (ઠા. ૧૦, સુ, ૭૫૫) માં અન્ધદસાનાં દસ અઝયા ગણાવાયાં છે. તેમાં એકનુ નામ ‘દસારમ’ડલ ’ છે. આ અધદસા નામનું ચેથું અઋણુ આજે ઉપલબ્ધ નથી એટલે ‘દસાર’ વિષે અહીં અપાયેલી વિગતે આપણે જાણી શકતા નથી.
.
૧૬૩
નવ દસારમડલ-સમવાયમાં કહ્યું છે કે જમૂદ્દીપના ભરતવષષમાં આ ઉત્સર્પિણીમાં નવ દશાર–મડલ થયાં છે. એમ કરી ત્રિપૃષ્ઠથી કૃષ્ણ સુધીના નવ વાસુદેવનું અને અચલથી ( ખલ ) રામ સુધીના નવ અક્ષરામનું સૂચન કરાયુ છે અને સાથે સાથે પ્રત્યેક વાસુદેવનુ' અને અલરામનુ' વિસ્તારથી સ્વરૂપ આલેખાયું છે. આમ અહીં ‘ દસાર ' થી વાસુદેવ તેમજ બળરામ એ ખતે અથ કરાયા છે. અને બંનેની સ ંખ્યા નવની દર્શાવાઇ છે. આ રીતે ‘દસારમડલ ' એટલે વાસુદેવને સમુદાય અર્થાત્ નવ વાસુદેવા તેમજ બલરામના સમુદાય એટલે નવ બલરામે એ અ` ફલિત થાય છે.
દસારગ`ડિયા-દિદ્ધિવાય( સ. દૃષ્ટિવાદ )ના જે પાંચ વિભાગા ગણાવાય છે તેમાંના એકનુ
નામ અણુએગ ' છે. એના ‘ મૂલપઢમાણુએગ ’ અને ‘ ગઢિયાણુગ ' એમ મેં પેટાવિભાગ છે. આ પૈકી ગડિયાળુએગમાં તીથ કરાની, ચક્રવર્તીની, દશાાઁની, બલદેવાની, વાસુદેવાની તેમજ ગણુધરા વગેરેની ‘ ગઢિયા ’ હોવાના ઉલ્લેખ નદી ( સુત્ત પછ, પત્ર ૨૩ ) માં તેમજ સમવાય (સુત્ત ૧૪૭ ) માં છે. દુર્ભાગ્યે આ ગડિયાએ આજે મળતી નથી. આથી દસાર-ગડિયામાં જે ક્રાઇ વિશિષ્ટ હકીકત હશે તે એની સાથે જ લુપ્ત થઇ ગઈ હશે એમ લાગે છે.
વીરસવત્ ૪૬૫ ની આસપાસમાં થઇ ગએલા મનાતા યુગપ્રવર્તક ‘ કાલકસૂરિએ ' સૂત્રેાના પદ્ય અન્ય પ્રકરણાના અનુવાદ કરીને ગંડિકાનુયાગની પ્રવૃત્તિ ચલાવી હતી. '' ×એમાં ‘ દસાર-ગડિયા ’ હશે. જો કે હજી સુધી તે મળી આવી નથી.
દસારચક્ર ઉત્તરઅયણ( અ. ૨૨ )ના અગિયારમા પદ્યમાં આ શબ્દગુચ્છ નજરે પડે છે. એના ઉપરની ‘ વાદિવેતાલ ' શાન્તિસૂરિષ્કૃત વૃત્તિ( ભા. ૨, પત્ર ૪૩૪ અ )માં નીચે મુજબ ઉલ્લેખ છે. " दसारेत्यादि दशार्हाः - समुद्रविजयादयो वसुदेवान्ता दश भ्रातरस्तेषां चक्रेण-समूहेन ।
,
*
અભિધાનચિન્તામણિ( કાણ્ડ ૨, શ્લા. ૧૪૭ )માં * દશા ’ શબ્દ મહર્ષિ મુદ્દના પર્યાય તરીકે અપાયા છે અને એની સ્વપજ્ઞ વિદ્યુતિમાં દસ ભૂમિ, દસ બળ કે દસ પાયિતાને જે યેાગ્ય છે, તેને ‘ દશાહ કહેલ છે. આમ હાવાથી બૌદ્ધ ધર્મના નાયક અહ્રવાચક ' દશા' 'તે અહીં સ્થાન નથી.
“ પ્રમન્ધપર્યાં
× જુએ પ્રભાવકચરત અંગતુ મુનિ ( હવે ૫.) કલ્યાણુવિજયજીનું
લેચન
(પૃ. ૨૬ ).
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531605 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 051 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1953 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |