________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
न सा दीक्षा न सा भिक्षा, न तदानं न तत्तपः ।
न तध्यान न तन्मौनं, दया यत्र न विद्यते ॥ અર્થ:– તે દીક્ષા નથી, તે ભિક્ષા નથી, તે દાન નથી, તે તપ નથી, તે ધ્યાન નથી કે માન નથી કે જેમાં દયા હેય નહી.
બીજું જે સત્ય નામનું મહાવ્રત તેના પાલનમાં સાધુઓ મન, વચન, કાયાથી સતત સંલગ્ન રહે છે અને પોતે સત્યમાં પ્રવર્તે છે, અન્યને પ્રવર્તાવે છે અને સત્યમાં પ્રવર્તતા જીવોની અનમેદના પણ કરતા રહે છે.
कुर्वन्ति देवा अपि पक्षपातं, नरेश्वराः शासनमुत्सहन्ति ।
शांता भवन्ति ज्वलनादयो यत् तत् , सत्यवाचां फलमामनन्ति ।। અર્થ–દેવતાઓ સત્યવ્રત પાળનારને પક્ષપાત કરે છે, રાજાઓ તેમની આજ્ઞાને શીર પર ચડાવે છે, અગ્નિ વિગેરે શાંત થઈ જાય છે એવું સત્ય વચનનું ફલ મનાય છે.
ત્રીજું અસ્તેયવ્રત તેનું પણ સાધુએ મન વચન કાયાથી પાલન કરે છે, કરાવે છે અને અનુમોદે છે. એને જ અદત્તાદાન પણ કહે છે.
अदत्तं नाऽऽदत्ते कृतसुकृतकामः किमपि यः, शुभा श्रेणिस्तस्मिन् वसति कलहंसीव कमले । विपत्तस्माद् दूरं व्रजति रजनीवांवरमणे
विनीतं विद्येव त्रिदिवशिवलक्ष्मी जति तम् ॥ અર્થ:-જે પુણ્યની ઇચ્છાવાળા પુરષ કોઈ પણ વસ્તુ વગર આપેલી પ્રહ કરતો નથી, તેને વિષે કમલમાં રહેલી સલીની પેઠે શમની પંક્તિઓ વસે છે. સૂર્યથી જેમ જેમ રાત્રી દર થઈ જાય છે તેમ તેમ અદત્તાદાનને પાળનારની વિપત્તિઓ દૂર થાય છે. વિનયી પુરુષને જેની વિદ્યાની પ્રાપ્તિ થાય તેમ તે અદત્તાદાન અર્થાત અસ્તેય વ્રત પાળનારને મોક્ષરૂપી લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થાય છે.
ચોથું જે બ્રહ્મચર્ય વ્રત તેમાં પણ સાધુઓ મન, વચન, કાયાએ પ્રવર્તે છે. અને બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાળનારાઓની અનુમોદના કરે છે. જેનાં યૂલિભદ્રાદિ દષ્ટાંત આગમાં પ્રસિદ્ધ જ છે. તેમજ કર્યું છે કે
हरति कुलकलंक लुपते पापपंक, सुकृतमुपचिनोति श्लाध्यतामातनोति । नमयति सुरवर्ग हन्ति दुर्गोपसर्ग, रचयति शुचिशीलं स्वर्गमोक्षौ सलीलम् ||
અર્થ-બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાળનાર કુલનાં કલંકને હરે છે, પાપરૂપી પંકને નાશ કરે છે, પુણ્યની અભિદ્ધિ કરે છે, પ્રશંસાને પામે છે, દેવતાઓના સમૂહને નમાવે છે અને કઠીન એવા ઉપસર્ગોને હણે છે. પવિત્ર એવું જે શીલવત તે લીલા માત્ર કરીને સ્વર્ગ ને મોક્ષને પણ આપે છે.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only